هک ِ رشد چی‌ست و هکر ِ رشد کی‌ست؟
هک ِ رشد به اندازه‌ای بد فهمیده شده است که باید جداگانه به تعریف ِ آن پرداخت. کم‌تر مفهومی می‌توان یافت که هم این اندازه نوآورانه و انقلابی باشد و هم این اندازه تناقض‌مند متناقض به نظر رسد. آیا هک ِ رشد همان بازاریابی است که تنها نقابی بر چهره گذاشته است؟ آیا عبارت ِ پر-کاربردی است که برای ِ بالا بردن ِ حقوق‌ها به کار می‌رود؟ آیا آینده‌ی ِ محصولات ِ اینترنتی است؟ بی‌آیید از اول بی‌آغازیم…
تاریخ‌چه‌ی ِ کوتاهی از مفهومی ستیزه‌آمیز
عبارت ِ «هکر ِ رشد» از سوی ِ شان الیس در سال ِ ۲۰۱۰ پیش‌نهاد شد. وقتی از شان پرسیدم که چرا حس کرد به چنین عبارت ِ تازه‌ای نیاز است، گفت این عبارت از آن جا می‌آید که او هنگام ِ استخدام ِ جای‌گزین‌هایی برای ِ خود-اش سر-در-گم می‌شد. حالا بیش‌تر توضیح می‌دهم.
شان به چندین فرآغاز استارتاپ کمک‌کرده بود تا به رشد ِ بسیار بالایی دست یابند و برخی از آن‌ها حتّا به فروش ِ سهام ِ خودشان در بورس هم رسیده بودند. شان دیگر مردی دیده می‌شد که هر وقت کسی در درّه‌ی ِ سیلیکون می‌خواست شمار ِ کاربران‌اش را رشد دهد، به سراغ ِ او می‌رفت، و او هم در برابر ِ خدمت‌های‌اش سهام و حقوق می‌گرفت. او شده بود فروش‌گاه ِ یک-نفره‌ای که سیستم‌ها، فرآیندها، و ذهنیت‌های ِ لازم را می‌ساخت و پس از رفتن‌اش می‌شد آن‌ها را نگه‌داشت. در آخر هم باید کلیدهای ِ ماشین ِ رشد-اش را به دست ِ کس ِ دیگری می‌سپرد و خود-اش در افق ناپدید می‌شد. این همان جایی است که مشکل‌ها تازه آغاز می‌شدند.
هنگام ِ جست‌وجو برای ِ کسی که به جای ِ خود-اش بنشیند، معمولاً رزومه‌هایی به دست‌اش می‌رسید که خوب بودند ولی چندان ربطی نداشتند. آن‌ها مدرک‌های ِ دانش‌گاهی در زمینه‌ی ِ بازاریابی داشتند، و البتّه تجربه‌ی ِ بازاریابی هم داشتند، ولی باز هم چیزی کم بود. شان می‌دانست که راه‌بردهایی که او به کار گرفته بود همان چیزهایی نبودند که در کتاب‌های ِ معمول آمدند و از سوی ِ بازاریابان ِ سنّتی به کار گرفته می‌شوند، و اگر این کار را به آن‌ها می‌سپرد، گزینه‌ی ِ چندان مناسبی نبودند.
بازاریاب ِ سنّتی حوزه‌ی ِ خیلی گسترده‌ای دارد، و با این که مهارت‌های ِ گوناگون ِ او بسیار ارزش‌مند اند، در گام‌های ِ نخست ِ زنده‌گی ِ یک فرآغاز استارتاپ نیازی به آن‌ها نی‌ست. در گام ِ نخست از ساخت ِ یک فرآغاز استارتاپ، شما به کسی نیاز ندارید که «تیم ِ بازاریابی را بسازد و مدیریت کند» یا «شریک‌های ِ بیرونی را مدیریت کند» یا حتّا «برنامه‌ی ِ بازاریابی ِ راه‌بردی را بسازد تا به هدف‌های ِ شرکتی دست یابد» یا خیلی چیزهای ِ دیگر را که بازاریاب‌ها وظیفه‌ی ِ انجام ِ آن‌ها را دارند. در گام‌های ِ نخست ِ یک فرآغاز استارتاپ شما تنها به یک چیز نیاز دارید: رشد.
شان بازاریاب می‌خواست و خب طبیعی بود که بازاریاب‌ها به سوی ِ او می‌آمدند. بنابراین، شان چیزی را که می‌خواست تغییر داد. عنوان ِ نوشته‌ی ِ وبلاگی‌اش «یک هکر ِ رشد برای ِ فرآغازتان استارتاپ‌تان بی‌یابید» بود و این ایده به دنیا آمد.
هکر ِ رشد جای‌گزینی برای ِ بازاریاب نی‌ست. هکر ِ رشد به‌تر از بازاریاب نی‌ست. هکر ِ رشد یک چیز است و بازاریاب چیز ِ دیگری. کوتاه‌ترین تعریف از هکر ِ رشد همان است که در نوشته‌ی ِ شان آمده است:
«هکر ِ رشد کسی است که قطب‌نمای‌اش به سوی ِ رشد است.»
هر تصمیمی که هکر ِ رشد می‌گیرد بر پایه‌ی ِ رشد است. هر راه‌برد، هر روش، و هر نوآوری‌ای به امید ِ رشد در پیش گرفته می‌شود. رشد خورشیدی است که هکر ِ رشد پیرامون ِ آن می‌چرخد. البتّه، بازاریاب‌های ِ سنّتی هم به رشد اهمّیت می‌دهند ولی نه به همان اندازه. به یاد داشته باشید، قدرت ِ هکر ِ رشد در تمرکز ِ وسواس‌آمیز-اش روی ِ هدفی یگانه است. آن‌ها با نادیده گرفتن ِ تقریباً هر چیز ِ دیگر، می‌توانند به آن تک-وظیفه‌ای برسند که در آغاز از همه بااهمّیت‌تر است.
این تمرکز ِ مطلق بر رشد به ساخت ِ روش‌ها، ابزارها، و به‌ترین-رویّه‌هایی انجامیده است که در فهرست ِ بازاریابی ِ سنّتی نبودند، و با گذشت ِ زمان، شکاف ِ میان ِ این دو رویّه ژرف‌تر می‌شود.
بازتعریف ِ فرآورده
بازاریاب‌های ِ سنّتی در فهمیدن ِ فرآورده‌های ِ محصول‌های ِ سنّتی مهارت دارند، ولی اینترنت تعریف ِ انقلابی ِ تازه‌ای از واژه‌ی ِ «فرآورده» نمایان ساخته است. هزاران سال است که فرآورده از جنس ِ فیزیکی بوده است ولی حالا بیت‌ها و بایت‌های ِ نامرئی در قالب ِ فرآورده‌های ِ نرم‌افزاری به بازار داده می‌شوند. فرآورده‌ها فقط چیزهایی مانند ِ خودروها، شامپو، مبلمان، و تفنگ‌ها بودند. حالا توییتر هم یک فرآورده است. نرم‌افزار ِ حساب‌داری ِ آنلاین‌تان یک فرآورده است. چیزهایی که شما نمی‌توانید در دست بگیرید هم فرآورده هستند. این گذار را می‌شود مهم‌ترین سازه عامل در نسل ِ تازه‌ای از هکرهای ِ رشد دانست. اینترنت گونه‌ی ِ تازه‌ای از فرآورده را به جهان داده است، و این چیز ِ تازه نیازمند ِ اندیشه‌ی ِ تازه‌ای هم هست.
به خاطر ِ این بازتعریف، برای ِ نخستین بار فرآورده می‌تواند نقشی در پذیرش ِ خود-اش در بازار بازی‌کند. شگفت‌آور است، نه؟ بله. فرآورده‌ای مانند ِ فیسبوک این امکان را به شما می‌دهد تا فرآورده‌ی ِ آن‌ها را با دیگر دوستان‌تان به اشتراک بگذارید تا خودتان تجربه‌ی ِ به‌تری در محیط ِ آن‌ها داشته باشید. شامپو نمی‌تواند این کار را انجام دهد. اگر کسی از دوستان‌تان را برای ِ نام‌نویسی در فرآورده‌ای مانند ِ دراپ‌باکس به درون ِ آن فراخوانید، به شما فضای ِ ابری ِ رایگان داده می‌شود. مبلمان‌ها نمی‌توانند چنین کاری انجام دهند. اگر فهمی از این گونه‌ی ِ تازه‌ای که فرآورده‌های ِ اینترنتی ساخته اند، نیابید، هک ِ رشد را کامل نخواهید فهمید.
شان الیس، همان مردی که عبارت ِ «هک ِ رشد» را ساخت، نخستین سرپرست ِ رشد در دراپ‌باکس هم بود. او می‌داند که فرآورده‌های ِ اینترنتی چه چیز ِ تازه‌ای دارند. نگاهی به طرح ِ رشد در این تصویر بی‌اندازید:
هکرهای ِ رشد توانایی ِ فرآورده‌های ِ نرم‌افزاری برای ِ گسترش ِ خودشان را می‌فهمند، و این وظیفه بر دوش ِ آن‌ها است که این توانایی را به واقعیت برسانند.
بازتعریف ِ پخش
سیستم ِ بزرگ‌راهی ِ ساخته‌شده در امریکا را در نظر بگیرید که از دهه‌ی ِ ۱۹۵۰ آغاز شد. مک‌دونالد فهمید که جاده‌های ِ میان-ایالتی کانال ِ تازه‌ای برای ِ دست‌یابی به مشتریان هستند و از این مزیت بهره برد. خروجی‌ها تا همین ام‌روز هم پر از این قوس‌های ِ طلایی هستند. این نمونه‌ای از هک ِ رشد ِ برون‌خط آفلاین است (البتّه اگر چنین چیزی را بپذیریم).
اینترنت هم‌تای ِ نوینی برای ِ نمونه‌ی ِ بالا است. اگر حواس‌تان به نقشه‌های ِ برخطّ ِ نامرئی‌ای که حالا دیگر راه‌نمای ِ مردم، داده‌ها، و ایده‌ها هستند باشد، می‌توانید قوس‌های ِ طلایی ِ خودتان را جایی برپا سازید که می‌دانید آن‌ها خواهند دید. در ادامه نمونه‌هایی می‌آورم تا فکر ِ شما بتواند به سمت ِ درستی برود:
- به جای ِ بزرگ‌راه‌ها که راهی پیش ِ پای ِ کسب‌وکارهای ِ فیزیکی می‌گذارند، در اینترنت ما موتورهای ِ جست‌وجو را داریم که مسیری پیش ِ پای ِ کسب‌وکارهای ِ دیجیتال می‌گذارند. آن‌هایی که در سئو چیره‌دست باشند در برابر ِ چشم ِ راننده‌های ِ دیجیتال قرار خواهند گرفت.
- به جای ِ جاده‌هایی که ما را به سوی ِ سالن‌های ِ نمایش ِ فیلم ِ محلّی ببرند، ما تصمیم به گردش در یوتیوب می‌گیریم. آن‌هایی که این موضوع را خوب بفهمند، می‌توانند به روش‌های ِ گوناگون فرآورده‌ی‌شان را در برابر ِ چشم ِ دیگران قرار دهند.
- به جای ِ خیابان‌هایی که راهی به سوی ِ خانه‌ی ِ دوست‌مان در برابر ِ ما قرار می‌دهند، ما با کمک ِ فیسبوک اجتماعی می‌شویم. آن‌هایی که از این موضوع آگاه هستند می‌توانند سرراست یا نا-سرراست برنامه‌ای را که در سر دارند وارد ِ این گفت‌وگوها کنند.
نمونه‌های ِ زیاد ِ دیگری می‌شود از این زیرساخت ِ برخط آورد که فرصت‌های ِ بزرگی برای ِ پخش ِ فرآورده می‌سازند، ولی نکته در این جا است که آن‌هایی که فهم ِ دقیقی از چه‌گونه‌گی ِ گردش ِ مردم در محیط‌های ِ برخط دارند، مزیت‌های ِ رشدی دارند که در خیال هم نمی‌گنجد. نمونه‌های ِ بالا تنها اندکی از صدها نمونه‌ای هستند می‌شود نام برد و این همان جایی است که فهم ِ یک هکر ِ رشد به کار می‌آید.
«هکر» در عبارت ِ «هکر ِ رشد» به چه معنا است؟
واژه‌ی ِ هکر چندین معنا دارد که روشن‌گر ِ معنای ِ هکر ِ رشد است.
هکر ِ تیزهوش
هکر گاهی برای ِ اشاره به کسی به کار می‌رود که باهوش، اصیل، یا نوآور است. آن‌ها از هر چه که دم ِ دست‌شان باشد بهره می‌برند تا راه‌کاری بسازند که شاید حتّا از سوی ِ دیگران نادیده گرفته شود. «هکر ِ زنده‌گی» می‌تواند نمونه‌ای از چنین چیزی باشد. همین گرایش در هکر ِ رشد هم دیده می‌شود چرا که آن‌ها برای ِ رسیدن به رشد ناچار باید تیزهوش باشند. مسیرهای ِ رسیدن به رشد معمولاً روشن و آشکار نی‌ستند و نوآوری ِ زیادی برای ِ یافتن ِ آن‌ها خرج می‌شود.
هکر ِ نرم‌افزار
هکر گاهی برای ِ اشاره به مهندس ِ نرم‌افزار به کار می‌رود، و با این که هکر ِ رشد می‌تواند برنامه‌نویس باشد یا نباشد، از راه‌کارهای ِ فناوری‌محور بهره می‌برد تا به خیلی از هدف‌های ِ خود برسد. هکرهای ِ رشد از نرم‌افزارها، پای‌گاه داده‌ها، م.ب.ک میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی، و ابزارهای ِ مربوط برای ِ رشد ِ فرآغاز استارتاپ بهره می‌برند. اگر هکر ِ رشد برنامه‌نویس هم باشد گاهی می‌تواند پیش‌‌رفت را کارآتر سازد، ولی حتماً نیاز به چنین چیزی نی‌ست. اگرچه، هکر ِ رشد باید فهم ِ ژرفی از فناوری داشته باشد تا موفّق شود. اگر هکر ِ رشد برنامه‌نویس نباشد باز باید فهم ِ بسنده‌ای از برنامه‌نویسی داشته باشد تا با دیگرانی که کد می‌نویسن، هم‌کاری ِ خوبی داشته باشد. به یاد داشته باشید که فرآورده‌ها حالا دیگر فناوری‌محور هستند و چیره‌گی بر فناوری برای ِ رشد لازم است.
هکر ِ غیرقانونی
هکر گاهی برای ِ توصیف ِ کسی به کار می‌رود که دست‌رسی ِ غیرمجازی به یک سیستم می‌یابد. آن‌ها بدون ِ اجازه وارد ِ چیزی می‌شوند. هکر ِ رشد به معنای ِ غیرقانونی ِ واژه نمی‌هکد هک نمی‌کند، ولی آن‌ها معمولاً پا را فراتر می‌گذارند، فراتر از آن چه از آن‌ها انتظار می‌رود یا سفارش می‌شود. یکی از ایده‌های ِ پر-هوادار در هک ِ رایانه‌ای «بهره‌برداری‌های ِ صفر-روزه» هستند، که در واقع یک سری حفره‌های ِ امنیتی هستند که وقتی کشف می‌شوند آسیب‌پذیری‌های ِ آنی به بار می‌آورند. فاصله‌ی ِ بین ِ آگاهی از حفره‌ی ِ امنیتی و بهره‌برداری از آن حفره صفر روز است. هکر ِ رشد هم همین جور از گونه‌هایی همانند ِ این بهره‌برداری‌ها بهره می‌برد. وقتی سکّوی ِ اجتماعی ِ تازه‌ای م.ب.ک ِ میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی ِ خود-اش را بیرون می‌دهد هکر ِ رشد می‌تواند از آن بهره ببرد تا کاربران ِ تازه‌ای به دست آورد – پیش از آن که آن م.ب.ک میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی «درست» شود و حفره‌ای که آن‌ها به کار بردند بسته شود. هکرهای ِ رشد همیشه در جست‌وجوی ِ ضعف‌های ِ سیستمی‌ای هستند که امکان ِ رشد را به آن‌ها می‌دهند.
هک ِ رشد در عمل چه‌گونه است؟
تا این جای ِ بحث ما خیلی فلسفی در باره‌ی ِ هک ِ رشد حرف زدیم. تاریخ‌چه‌ی ِ آن، تعریف ِ آن، و آن چیزی را بررسیدیم که مایه‌ی ِ نو بودن ِ آن در بازار ِ ایده‌ها می‌شود. ولی می‌دانم که اکنون دارید به چه می‌اندیشید – نمونه‌ای از هک ِ رشد به من نشان بده!
در ادامه‌ی ِ این راه‌نما نمونه‌های ِ واقعی ِ زیادی گفته خواهد شد، ولی این جا یکی از به‌ترین نمونه‌پژوهی‌ها را می‌آوریم. و این نمونه چیزی نی‌ست جز پوستر ِ سرشناس ِ هک ِ رشد، ایر.بی.ان.بی. همان جور که خیلی از شماها می‌دانید، آن‌ها به هر کسی این امکان را می‌دهند تا از اتاق‌خواب‌های ِ خالی ِ خودشان یک اتاق ِ هتل بسازند و افراد ِ کاملاً غریبه بتوانند آن‌ها را کرایه‌کنند. این ایده بسیار جالب است، اجرای ِ آن باورپذیر نی‌ست، ولی هک ِ رشد شاید همان چیزی است که این ایده را شدنی ساخت و ما ام‌روز می‌توانیم از آن حرف بزنیم.
آن‌ها از کریگزلیست به عنوان ِ اهرم ِ رشد بهره بردند تا بر شمار ِ کاربران ِ خودشان تا اندازه‌ی ِ زیادی بی‌افزایند – کریگزلیست سکّویی با میلیون‌ها کاربر است که در حال ِ جست‌وجوی ِ جا هستند. وقتی شما فرم ِ مربوط به فهرست کردن ِ اتاق‌خواب‌تان را در ایر.بی.ان.بی پر می‌کنید، آن‌ها این امکان را به شما می‌دهند تا این فهرست را به کریگزلیست هم بفرستید، تا در آن جا هم به نمایش درآید.
این موضوع شاید اکنون خیلی روشن به نظر برسد و شما با خود بگویید که چرا شرکت‌های ِ دیگر، پیش از آن،کریگزلیست را با چنین نوشته‌های ِ چند-سکّویی‌ای پر نکرده بودند – که در این صورت کانال ِ شلوغ-پلوغی برای ِ به دست آوردن ِ مشتری می‌شد. پرسش ِ خوبی است. پاسخ ِ این پرسش در این نکته نهفته است که کریگزلیست م.ب.ک ِ میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی ِ عمومی نداشت. در واقع، کریگزلیست راه ِ آسانی به دست ِ شرکت‌های ِ دیگر (مانند ِ ایر.بی.ان.بی) نمی‌داد تا چیزی به سرویس ِ آن‌ها بفرستند. راه‌کار ِ فناورانه‌ای نبود که ایر.بی.ان.بی بتواند به آسانی این کار را انجام دهد، و البتّه هیچ مستندسازی ِ مرجعی هم نبود که ایر.بی.ان.بی بتواند با بهره‌گیری از آن فهرست ِ خود-اش را خودکار روی ِ کریگزلیست نمایش دهد. به جای ِ آن، باید با مهندسی ِ وارون معکوس از چه‌گونه‌گی ِ کار ِ فرم‌های ِ کریگزلیست سر در می آوردند و سپس فرآورده‌ی ِ خودشان را با آن می‌سازگاریدند، و همه‌ی ِ این‌ها باید بدون ِ دست‌رسی به کد ِ کریگزلیست انجام می‌شد. م.ب.ک میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی ساده است ولی مهندسی ِ وارون معکوس نه.
با به کارگیری ِ این نمونه‌پژوهی، ببینید که چه‌گونه پیچ-و-خم‌های ِ فلسفی ِ گفته‌شده واقعیت می‌یابد.
۱. نخست، ایر.بی.ان.بی کاری را انجام داد که بازاریاب ِ سنّتی در خیال‌اش هم نمی‌پرورد، چه رسد به انجام ِ آن. مدرک ِ کارشناسی ِ بازاریابی، به شکلی که هم‌اکنون آموزش داده می‌شود، ابزارها، یا حتّا چارچوب ِ مفهومی ِ لازم، را در دستان ِ شما قرار نمی‌دهد تا به چنین یک‌پارچه‌سازی ِ ژرفی با کریگزلیست برسید، به ویژه به یک م.ب.ک میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی-مانند.
۲. دوم، ایر.بی.ان.بی از فرآورده‌ی ِ خود-اش به عنوان ِ وسیله‌ی ِ اصلی ِ پخش ِ فرآورده‌ی ِ خود بهره برد. یک‌پارچه‌سازی با کریگزلیست در حکم ِ چیزی خارجی برای ِ برنامه‌ی ِ ایر.بی.ان.بی نبود، بخشی از آن بود. آن‌ها دست به تبلیغات در مجلّه‌ها نزدند تا ترافیک ِ لازم را بر سر ِ فرآورده‌ی‌شان بریزند. آن فرآورده خود-اش این ترافیک را ساخت.
۳. سوم، ایر.بی.ان.بی فهمید که ساز-و-کار ِ پخشی که باید آن را می‌دزدیدند، کریگزلیست بود. هیچ فرآورده‌ای از هیچ آفریده نمی‌شود و کاربرانی که آن‌ها نیاز داشتند، از پیش در جای ِ دیگری گرد آمده بودند. بنابراین، آن‌ها توجّه ِ خود را به آن سو بردند.
۴. آن‌ها اصیل و تیزهوش بودند. چیزی در باره‌ی ِ کس ِ دیگری نخواندند که از کریگزلیست برای ِ تبلیغ ِ چیزی بهره می‌برد. آن‌ها خودشان به این فکر افتادند. سپس، با نترسی این کار را با راه‌کاری زیبا انجام دادند، در حالی که هیچ ضمانتی نبود که این کار جواب دهد.
۵. پنجم، ساز-و-کار ِ رشد ِ آن‌ها بسیار فناوری‌محور بود. تیمی که در ایر.بی.ان.بی از این راه‌برد بهره گرفت باید مهارت ِ کدنویسی ِ بالایی داشته باشد، و نیز فهمی کلّی از چه‌گونه‌گی ِ ساخت ِ فرآورده‌های ِ وب تا بتوانند روی ِ کریگزلیست مهندسی ِ وارون معکوس انجام دهند.
۶. ششم، آن‌ها از حفره‌های ِ بازاری که از پیش بود بهره بردند تا کاربران را به سوی ِ خود کشانند. دلیل داشت که کریگزلیست م.ب.ک ِ میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی ِ عمومی نساخت. کریگ نیومارک نمی‌خواست چنین کاری روی ِ سرویس‌اش انجام شود. ایر.بی.ان.بی با نخواستن ِ م.ب.ک میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی و پیش رفتن بدون ِ آن، پا را فراتر از مرزهای ِ پذیرفته‌شده گذاشت.
در واقع، گویا کریگزلیست آسیب‌پذیری‌هایی را که اجازه‌ی ِ چنین یک‌پارچه‌سازی‌هایی را می‌داد، درستیده است. اکنون، در بخش ِ پرسش‌های ِ همیشه‌گی ِ ایر.بی.ان.بی، پاسخی هست که می‌گوید آن‌ها دیگر چیزی به کریگزلیست نمی‌فرستند. این موضوع درس ِ عینی ِ بزرگی برای ِ هکرهای ِ رشد است. بیش‌تر ِ ساز-و-کارهای ِ رشد عمر ِ کمی دارند. عاقلانه نبود اگر ایر.بی.ان.بی چنین می‌پنداشت که می‌توانند تا ۱۰ سال ِ آینده آن نوشته‌ها را هم‌چنان به کریگزلیست بفرستند و کریگ هم به آن‌ها اجازه می‌دهد تا هر روز کاربران را اندک اندک از آن جا بیرون بکشند. ولی مشکلی نی‌ست. بهره‌برداری از این فرصت ِ گذرا به آن‌ها سکّوی ِ پرتابی برای ِ رشد داد تا بتوانند خودشان را بالاتر بکشند.
آینده‌ی ِ کسب‌وکارهای ِ اینترنتی
هک ِ رشد روند ِ جالبی است که به ما سرنخ‌هایی از آینده‌ی ِ شرکت‌های ِ اینترنت‌محور می‌دهد. همیشه مانعی میان ِ تیم ِ فرآورده و تیم ِ جذب ِ کاربران به فرآورده وجود داشته است. کدنویس‌ها می‌سازند و بازاریاب‌ها می‌فروشند. گویا چنین چیزی در آن زمان جواب می‌داده است. حالا، آن‌هایی که وظیفه‌ی ِ رشد را بر دوش دارند باید یاد بگیرند که م.ب.ک میانای ِ برنامه‌نویسی ِ کاربردی چی‌ست، و آن‌هایی که وظیفه‌ی ِ برنامه‌نویسی را بر دوش دارند باید در باره‌ی ِ تجربه‌ی ِ مشتری در فرآورده بی‌اندیشند. جهان‌ها در هم آمیخته می‌شوند.
این گرده‌افشانی کاملاً معنادار است. اگر رشد به راستی در نقش ِ خون ِ سازمان باشد، پس چرا این رشد در همه‌ی ِ جنبه‌های ِ سازمان ریشه ندواند. حتّا پشتیبانی ِ مشتری هم باید از سوی ِ کسانی انجام شود که به رشد می‌اندیشند چرا که مشتریان ِ خشم‌گین از دست می‌روند. و طرّاح‌ها باید هنگام ِ طرّاحی گوشه‌ی ِ چشمی به رشد داشته باشند چرا که هنر ِ زیبا همیشه به تنهایی کاربران را به سوی ِ خود نمی‌کشد. آینده‌ی ِ شرکت‌های ِ اینترنتی و تیم‌هایی که آن‌ها را می‌سازند دیگر هم‌چون گذشته نخواهد بود.
نکته‌ای دیگر در باره‌ی ِ آینده: هک ِ رشد هم‌اکنون در ارتباط با فرآغازها استارتاپ‌ها تعریف می‌شود ولی سرانجام هک ِ رشد بخشی از شرکت‌های ِ بزرگ ِ تجاری می‌شود. فرآغازها استارتاپ‌ها معمولاً منبع‌ها و رابطه‌های ِ پای‌دار ِ کمی دارند که به همین دلیل روش‌های ِ بازاریابی ِ سنّتی برای ِ آن‌ها چندان کارآ نی‌ستند، بنابراین آن‌ها تا اندازه‌ای ناچار به هک ِ رشد می‌شوند. ولی، هیچ چیز ِ ویژه‌ای در باره‌ی ِ هک ِ رشد نی‌ست که نتواند در شرکت‌های ِ بزرگ‌تر هم به کار گرفته شود. اگر هک ِ رشد بدون ِ وجود ِ منبع‌های ِ زیاد جواب می‌دهد، ببینید اگر منبع‌های ِ زیادی در کار بود چه می‌شد.
خلاصه
- بازاریاب‌ها اهمّیت دارند، ولی در گام‌های ِ نخست ِ یک فرآغاز استارتاپ، به کسی با تمرکزی بیش‌تر روی ِ رشد نیاز دارید.
- طبیعت ِ فرآورده‌های ِ اینترنتی راه ِ تازه‌ای برای ِ نگاه به رشد پدید آورده است. ویژه‌گی‌های ِ فرآورده ام‌روزه می‌توانند مستقیماً پاسخ‌گوی ِ رشد باشند.
- کانال‌های ِ پخش در حال ِ بازتعریف هستند، و آن‌هایی که گردش ِ برخطّ ِ آدم‌ها را خوب می‌فهمند می‌توانند بر جاهایی کنترول یابند که راه ِ مردم به آن جاها می‌افتد.
- هکرهای ِ رشد با بهره‌گیری از دانش ِ خود در زمینه‌ی ِ فرآورده و پخش، راه‌های ِ تیزهوشانه و فناوری‌محوری برای ِ رشد می‌یابند که گاه پا را فراتر از آن چیزی می‌گذارند که انتظار می‌رود یا به آن سفارش می‌شود.
- ایر.بی.ان.بی نمونه‌ی ِ خوبی از شرکتی است که نمایان‌گر ِ هک ِ رشد است.
- هک ِ رشد روندی را به ما نشان می‌دهد که به جاهایی بیش‌تر از ساختمان ِ بازاریابی می‌نفوذد. رشد چیز ِ بااهمّیتی است و روزی چندین و چند نقش، بازتابنده‌ی ِ آن جای‌گاه در شرکت ها خواهد بود.
هک ِ رشد در اصل در فرآغازها استارتاپ‌ها دیده می‌شود ولی سرانجام در سازمان‌های ِ بزرگ‌تر هم دیده خواهد شد.
