چکیده
امروزه صدها میلیون از کاربران اینترنت از هزاران وبسایت اجتماعی بهره میبرند تا با دوستان خود در تماس باشند، دوستان جدیدی بیابند، و محتواهای کاربر-ساختی (user-created contents) مانند عکسها، ویدئوها، بوکمارکهای اجتماعی، و وبلاگها را به اشتراک بگذارند. وبسایتهای اجتماعی بسیاری وجود دارند و ویژگیهای آنها به سرعت در حال رشد و نمو است. بر سر مزایای این سایتها بحثهای زیادی وجود دارد، موضوعات اجتماعیای که این سایتها موجب بروز آنها شدهاند. مقالات مطبوعاتی، مقالات ویکیپدیا، و وبلاگهای بسیاری- با درجات متفاوتی از اعتبار، وضوح و دقت- دربارهی برخی از وبسایتهای اجتماعی، کاربردهای این سایتها، و برخی از مشکلات اجتماعی، و چالشهای اقتصادی پیش روی این سایتها موجود است. در این مقاله، تلاش خواهیم کرد تا وضعیت، کاربردها، و موضوعات وبسایتهای اجتماعی را در قالب چارچوبی جامع و با هدف بحث، فهم، استفاده، ساخت، و پیشبینی آیندهی وبسایتهای اجتماعی ساماندهی نماییم.
واژگان کلیدی: وبسایتهای شبکهی اجتماعی؛ وبسایتهای رسانهی اجتماعی
وُن کیم، اُکران جئونگ، و سانگوُن لی
دانشگاه کیونگوُن، دپارتمان مدیریت و طراحی نرمافزار، کالج IT، بوکجئونگ دُنگ، سوجئونگگو، سئونگنام، گیئونگیدو ۴۶۱-۷۰۱، جمهوری کره
دانشگاه سونگکیونکوان، سووُن، جمهوری کره
دریافتشده در ۸ جولای ۲۰۰۹؛
بازبینیشده در ۲۸ آگوست ۲۰۰۹؛
پذیرفتهشده در ۵ سپتامبر ۲۰۰۹.
توصیهشده توسط: دکتر شاشا.
دسترسی آنلاین در ۸ سپتامبر ۲۰۰۹.
ترجمنده: فرهاد سپیدفکر (بامَن)
۱. مقدمه
طی ۱۰ سال گذشته، صدها میلیون از کاربران اینترنت در سراسر جهان از هزاران سایت شبکهی اجتماعی و سایت رسانهی اجتماعی بازدید نمودهاند. آنها از مزایای خدمات رایگان چنین سایتهایی بهره بردهاند تا با دوستان آفلاین و آشنایان آنلاین جدید خود ارتباطی آنلاین داشته باشند، یا محتواهای کاربر-ساختی مانند عکسها، ویدئوها، بوکمارکها، وبلاگها و … را به اشتراک بگذارند.
سایتهای شبکهی اجتماعی و رسانهی اجتماعی به قدری زیاد هستند که حتی موتور جستجوی ویژهای برای آنها موجود است [۳۰]. علاوه بر این، وبسایتهایی مانند Ning و KickApps وجود دارند که این امکان را به کاربران میدهند تا سایتهای شبکهی اجتماعی ایجاد و میزبانی نمایند. سایتهای امریکاییای مانند مایاسپیس (MySpace) و فیسبوک (Facebook) هر یک مدعی هستند که بیش از ۲۵۰ میلیون کاربر ثبتشده دارند [۸۳]. یوتیوب (YouTube)، سایت اشتراک ویدئو، سومین سایت پر بازدید در میان تمام سایتها است، درست پشت سر یاهو و گوگل. در مبارزهی انتخاباتی باراک اوباما برای ریاست جمهوری ایالات متحده به طور گستردهای از اینترنت و سایتهای شبکهی اجتماعی برای اطلاعرسانی، جمعآوری کمکها، ساماندهی داوطلبان انتخاباتی، و جلب مردم برای رأی دادن استفاده شد [۹۵] و [۴۴]. پاول پوتس و سوزان بویل، که رقیب هم در برنامهی تلویزیونی استعدادیابی «Britain’s Got Talent» بودند، وقتی که صدای پستشدهی آنها روی یوتیوب بیش از ۱۰ تا ۲۰ میلیون بازدید را در عرض چند هفته به سوی خود کشید، یکشبه تبدیل به ستارههای بینالمللی خوانندگی شدند. حتی کلاس درسی در دانشگاه استنفورد در مورد «فیسبوک» ارائه میشود که دانشجویان در آن ملزم به ساخت اپلیکیشن (برنامههای کاربردی)های فیسبوک و یافت راههایی برای جذب کاربران هستند [۱۴]. توییتر، سایت شبکهی اجتماعیای که حاوی پیامهای ۱۴۰ کاراکتری و معروف به میکروبلاگ است، چنان در امریکا محبوب و متداول شده است که واژههایی مانند توییتر (twitter)، توئید (tweed)، و توییتراتی (twitterati) را تولید کرده است [۶۴]. حتی فردی کتابی تعاملی را برای دستگاههای کتابخوانی دیجیتال ایجاد کرده است که شامل متن، ویدئوی آنلاین، و پخش بهروزرسانی توییتر میشود [۸۴]. همین حالا، افراد رئوفالقلب از فیسبوک و توییتر برای پیدا کردن جا و مکان صاحبان اقلام گمشدهای که پیدا میکنند، استفاده میکنند، چیزهایی مانند کیفهای دستی، تلفنهای همراه، دوربینهای دیجیتال و … [۸۵].
مراجع [۳۳] و [۱۰۰] تعدادی از سایتهای شبکهی اجتماعی را معرفی میکنند که در خارج از امریکا محبوب هستند. اورکات (Orkut) به طور وسیعی در برزیل متداول است؛ نیمی از کاربران اینترنت در برزیل از اعضای ثبتشدهی اورکات هستند. این سایت حتی الهامبخش ترانهی محبوبی با نام «میخواهم تو را از اورکات خود حذف نمایم» شد. ۸۷ درصد از کاربران اینترنت در فیلیپین عضو فرنداستر (Friendster) هستند. اورکات و فرنداستر در امریکا آغاز به کار کردند، اما زیر سایهی دیگر سایتها قرار گرفتند و در عوض در جاهای دیگری محبوب شدند. Skyrock Blog وسیلهی ارتباطی میان جوانان در طول شورشهای سال ۲۰۰۵ در فرانسه بود. سهم قابلتوجهی از ترافیک سایت فیسبوک از کشورهای عرب وارد میشود. بهویژه، مصر بالاترین تعداد کاربران را بعد از امریکا، کانادا، و انگلستان دارد. فیسبوک تبدیل به ابزاری تشکیلاتی برای مردم کشورهای عرب شده است؛ مردمی که در تلاش برای ارتقاء آزادی بیان، حقوق بشر، و دموکراسی هستند.
سایتهای شبکهی اجتماعی و سایتهای رسانهی اجتماعی هر دو اثر مثبت و منفی را با هم داشتهاند. بسیاری از کاربران زمان بسیار زیادی را برای ایجاد و/یا بازدید بهروزرسانیهای ناچیز روی جزئیات بسیار ریز فعالیتهای خود و دوستان بهاصطلاح آنلاین خود صرف میکنند. بسیاری از آنها ناتوان از این تشخیص هستند که چه چیز مناسب است، و موقعیتهای شغلی یا ورود به کالج را از دست میدهند چرا که اظهارنظرها یا عکسهای نامناسبی را در سایتهای شبکهی اجتماعی یا سایتهای رسانهی اجتماعی پست کردهاند. بسیاری از بچهبازها به سایتهای شبکهی اجتماعی محبوب میپیوندند تا طعمههای خود را شکار کنند. اخیراً، مایاسپیس، تحت فشار دولت امریکا، ۹۰ هزار از اعضای خود را که متجاوزان جنسی شناختهشدهای هستند، حذف کرد [۱۰۶]. بسیاری از کاربران مطالب دارای کپیرایت را بدون اجازه ارسال میکنند، یا محتواهای پورنوگرافی یا غیرقانونی دیگر، که گردانندگان سایت را مجبور میکند تا افرادی را برای حذف آنها استخدام نمایند یا این خطر را بپذیرند که از طرف صاحبان کپیرایت تحت تعقیب قرار گیرند یا حتی سایت آنها از طرف حکومتها غیرقابل دسترس شود.
ما تصمیم گرفتیم وبسایتی برای اشتراک دانش ایجاد کنیم. به عنوان بخشی از کار، میخواستیم بفهمیم وبسایتهای اجتماعی چه هستند، ویژگیهای اساسی آنها چیست و چه خواهد بود، چگونه به مردم سود میرسانند، چه مشکلاتی را تحمیل کردهاند، و احتمال دارد وبسایتهای اجتماعی در آینده چگونه نمو کنند و به چه شکلی درآیند. بهسرعت دانستیم که مقالات دانشگاهی بسیار کم و نادری در ارتباط با سایتهای شبکهی اجتماعی و سایتهای رسانهی اجتماعی موجود است، اما مقالات مطبوعاتی، مقالات ویکیپدیا، و وبلاگهای بسیار زیادی در مورد آنها وجود دارد. البته، بسیاری از آنها تنها روی تعداد کمی از سایتهای محبوب (فیسبوک، مایاسپیس، توییتر، یوتیوب، فلیکر) متمرکز هستند، و اغلب مقالات نیز بهسرعت تاریخگذشته میشوند، چرا که این سایتها بهسرعت تغییر و رشد میکنند. علاوه بر این، اغلب مقالات توضیحات کافی در مورد چگونگی کارکرد مسائل نمیدهند، مثلاً سکوی فیسبوک و Google Open Social. حتی بدتر از آن، بسیاری از مقالات صرفاً آنچه را که تنها در حد طرح و آرزوهای مطرحشده توسط واحدهای بازاریابی این سایتها هستند، گزارش میکنند. ما باید بسیاری از مقالات مطبوعاتی، وبلاگها و مقالات ویکیپدیا را مطالعه میکردیم. ما مجبور بودیم در میان آنها مدام از مرجعی به مرجع دیگر مراجعه کنیم تا بفهمیم چه میگویند و نیز از دقت و درستی اطلاعات مطمئن شویم. علاوه بر این، در چندین سایت عضو شدیم و اغلب ویژگیهای آنها را مورد آزمایش قرار دادیم.
در این مقاله، چهار منظر از وبسایتهای اجتماعی را ساماندهی و خلاصه میکنیم که به باور ما چارچوب جامعی برای فهم وضعیت و آیندهی وبسایتهای اجتماعی ارائه خواهد داد. باور داریم که چنین چارچوبی برای افرادی که چنین سایتهایی را مورد استفاده، مطالعه یا ساخت قرار میدهند، مفید خواهد بود. این چهار منظر شامل موارد زیر میشود: طبقهبندی وبسایتهای اجتماعی، طبقهبندی ویژگیهای اساسی آنها، طبقهبندی کاربردها و مزایای وبسایتهای اجتماعی، طبقهبندی موضوعات و چالشهای پیش روی این سایتها، و پیشبینی چگونگی رشد و نمو این سایتها در آیندهی نزدیک. تا آنجا که ما میدانیم، مقالات بسیار اندکی وجود دارند که تلاش کرده باشند تمام این مناظر وبسایتهای اجتماعی را با هم بیاورند. البته، مقالاتی که واقعاً تلاش کنند تا تمام این مناظر را تحت پوشش قرار دهند، این خطر را متحمل میشوند که دیدگاه نسبتاً انحرافی و کجی از وبسایتهای اجتماعی را ارائه دهند و نیز بهسرعت منسوخ شوند. تعداد خالص وبسایتهای اجتماعی طبقهبندی آنها را با چالش روبهرو مینماید. علاوه بر این، اغلب وبسایتهای اجتماعی در حکم اهدافی متحرک هستند، از لحاظ تعداد کاربران، آمار کاربر، ویژگیها و مشخصات، استراتژیهای تجاری، و غیره. برای غلبه بر این چالشها، تلاش کردهایم تا مباحث هر کدام از چهار منظر وبسایتهای اجتماعی را به شکل طبقهبندیشده تقسیم کنیم که همزمان هم به اندازهی کافی کلی و هم به اندازهی کافی مشخص باشد تا چندان به تغییرات وبسایتهای اجتماعی در آیندهی نزدیک، ۵-۴ سال آینده، حساس نباشد. به بیان دیگر، فکر میکنیم که طبقهبندیهای بهکار رفته برای تحت پوشش قرار دادن این چهار منظر کلیدی وبسایتهای اجتماعی باید به عنوان چارچوبی برای بحث، مطالعه، استفاده، و حتی ساخت وبسایتهای اجتماعی در آیندهی نزدیک قابل استفاده باشد.
باقی این مقاله طبق ترتیبی که در ادامه میآید، ساماندهی شده است. در بخش ۲، ما تعریف و طبقهبندی خودمان از وبسایتهای اجتماعی را ارائه میکنیم. در بخش ۳، طبقهبندی ویژگیهای اساسی موجود در بسیاری از وبسایتهای اجتماعی را مرور میکنیم. در بخش ۴، در این مورد بحث میکنیم که چگونه برخی از وبسایتهای اجتماعی دادههای خود و برخی از ویژگیها را در دسترس برنامههای خارجی قرار میدهند. در بخش ۵، دیدگاههایی فنی در مورد اجرا و معماری الگوی اولیهی وبسایتهای اجتماعی را ارائه میدهیم. در بخش ۶ و ۷، به ترتیب طبقهبندی مزایا و کاربردهای وبسایتهای اجتماعی، و طبقهبندی مشکلات پیش روی وبسایتهای اجتماعی را ارائه مینماییم. در بخش ۸، آیندهی وبسایتهای اجتماعی را بر اساس گرایشها و روالهای حال حاضر پیشبینی مینماییم. نتیجهگیری این مقاله نیز در بخش ۹ خواهد آمد.
۲. طبقهبندی وبسایتهای اجتماعی
ما وبسایتهای اجتماعی را اینگونه تعریف میکنیم: وبسایتهایی که این امکان را به افراد میدهند تا جوامعی آنلاین را شکل دهند، و محتواهای کاربر-ساختی (UCCها) را به اشتراک بگذارند. افراد ممکن است از کاربران اینترنت آزاد یا محدود به سازمان خاصی باشند (به عنوان مثال، شرکت، دانشگاه، انجمن حرفهای و …). جامعه میتواند شبکهای از دوستان آفلاین (که دوستی آنها به شکل آنلاین گسترش مییابد)، آشنایان آنلاین، یا یک یا چند گروه مورد علاقه (مبتنی بر مدرسه، سرگرمی، علاقه، جنبش، شغل، قومیت، جنسیت، گروه سنی و …) باشد. UCC میتواند شامل عکسها، ویدئوها، بوکمارکهای صفحات وب، پروفایل کاربران، بهروزرسانیهای فعالیت کاربر، متن (وبلاگ، میکروبلاگ، و نظرات)، و … باشد. اشتراک UCC در حالت حداقلی خود میتواند شامل ارسال، بازدید، و نظر دادن به UCC، و نیز امتیاز دادن، ذخیره کردن، و بازانتقال UCC باشد. ما اجتماع سایتهای شبکهی اجتماعی و سایتهای رسانهی اجتماعی را در کل وبسایتهای اجتماعی مینامیم.
عبارتهای «سایتهای شبکهی اجتماعی» و «سایتهای رسانهی اجتماعی» پیش از این کم و بیش در مقالات مطبوعاتی، وبلاگها، سایتهای مطبوعاتی، و … به کار رفتهاند و ویژگیهای چنین سایتهایی بهسرعت در حال رشد و نمو است. بنابراین، از نظر ما تلاش برای تعریف وبسایتهای اجتماعی (همچنین سایتهای شبکهی اجتماعی و سایتهای رسانهی اجتماعی) را دقیقتر از آنچه در بالا آمد، نمیتوان تضمین کرد.
سایتهای شبکهی اجتماعی وبسایتهایی هستند که به افراد اجازه میدهند تا با دیگر افراد در جوامع آنلاین در تماس باشند (مراجع [۱۶]، [۱۰۲] و [۱۱۰] را که تلاش کردهاند تا سایتهای شبکهی اجتماعی را با دقت بیشتری تعریف نمایند، ببینید). برخی از پرکاربردترین سایتهای شبکهی اجتماعی جهان در حال حاضر شامل مایاسپیس، فیسبوک، ویندوز لایو اسپیسیز (Windows Live Spaces)، هابو (Habbo)، و … است.
سایتهای رسانهی اجتماعی وبسایتهایی هستند که به افراد اجازه میدهند تا UCCها را به اشتراک بگذارند. برخی از پرکاربردترین سایتهای رسانهی اجتماعی شامل یوتیوب، فلیکر، دیگ (Digg)، متاکافه (Metacafe)، و … است. کاربران بسیاری از وبسایتهای اجتماعی محبوب بیشتر شامل نوجوانان و افراد زیر ۲۰ سال هستند. تعداد کاربران مرد و زن تقریباً برابر اند [۶۳].
به لحاظ تاریخی سایتهای شبکهی اجتماعی پیش از سایتهای رسانهی اجتماعی آغاز به کار کردند. Classmates.com (1995) و SixDegrees.com (1997) اولین سایتهای شبکهی اجتماعی بودند. فرنداستر (۲۰۰۲)، مایاسپیس، ببو (Bebo)، و فیسبوک (۲۰۰۴) دستهی بعدی سایتهای شبکهی اجتماعی بودند. سایتهای رسانهی اجتماعی فلیکر (۲۰۰۴) و یوتیوب (۲۰۰۵) بعد از آنها آمدند. مراجع [۱۶]، [۱۰۲] و [۹۸] تاریخچهای از سایتهای شبکهی اجتماعی ارائه میدهند، و Naone [59] تاریخچهای از سایتهای میکروبلاگ، گونهای از سایتهای شبکهی اجتماعی که از میکروبلاگها برای بهروز و در تماس نگهداشتن «دوستان» استفاده میکنند.
تعریف ما از وبسایتهای اجتماعی، اگرچه نه چندان محکم، انواع معینی از وبسایتها و بخشهایی از وبسایتها را که به افراد اجازه میدهند UCCها را ارسال کنند و آنها را به اشتراک گذارند، از دیگر سایتها جدا میکند. برای مثال، گروهها در سایتهای پرتالی (مانند Yahoo Groups، South Korea’s Naver cafes)، وبلاگها، سایتهای خبری آنلاین، و سایتهای دوستیابی، لااقل امروزه، دیگر با تعریف وبسایتهای اجتماعی همخوانی ندارند چرا که به کاربران این امکان را نمیدهند که بتوانند جوامعی را شکل دهند. سایتهایی مانند ning و KickApps سایتهایی هستند که به کاربران اجازه میدهند تا سایتهای شبکهی اجتماعی را ایجاد و میزبانی نمایند. ما چنین سایتهایی را از نوع وبسایتهای اجتماعی نمیدانیم.
در این مقاله، ما به دو دلیل به جای تمرکز بر سایتهای شبکهی اجتماعی یا سایت های رسانهی اجتماعی تصمیم به مطالعهی وبسایتهای اجتماعی، که دربرگیرندهی هر دوی آنها با هم است، گرفتهایم. یک دلیل این است که هر دو نوع سایت، اشتراک وسیع و قابل توجهی با هم دارند که ارزش بررسی را دارد و آن این است که هر دو مکانهای اجتماعی آنلاینی برای جمع شدن مردم هستند. دلیل دیگر اینکه تفاوت بین این دو نوع سایت بهسرعت در حال ناپدید شدن است، چرا که سایتهای شبکهی اجتماعی در حال افزودن ویژگیهای اصلی سایتهای رسانهی اجتماعی به خود هستند و آن ویژگی اصلی چیزی نیست جز اشتراک UCCها؛ و سایتهای رسانهی اجتماعی در حال افزودن ویژگیهای اصلی سایتهای شبکهی اجتماعی به خود هستند که همان پروفایلهای شخصی و تشکیل جوامع هستند.
جدول ۱ طبقهبندی وبسایتهای اجتماعی را نشان میدهد. سایتهای شبکهی اجتماعی به سایتهای عمومی و سایتهای عمودی تقسیم شدهاند. هر دو نوع سایتهای عمومی و سایتهای عمودی به سایتهای باز و سایتهای بسته تقسیم شدهاند. سایتهای باز به روی عموم کاربران اینترنت باز هستند، در حالی که سایتهای بسته مخصوص اعضای گروههای ویژه یا تشکیلات اقتصادی هستند [۲۶]. سایت عمومی، مانند فیسبوک یا لینکدین (LinkedIn)، میتواند شامل سایتهای بستهای باشد که برای مثال به عنوان شبکهی داخلی یک شرکت بهکار گرفته می شود. راههای مختلفی برای تعریف سایتهای عمودی وجود دارند. مرجع [۹۷] یکی از این راهها را، مطابق مطالب زیر، نشان میدهد:
سایتهایی برای تماس با افراد بر اساس مدرسه، شغل، و…
همکلاسیها،
تماسهای تجاری
سایتهایی برای تماس با افراد بر اساس جنسیت، گروه سنی، قومیت، و…
زنان،
کودکان/بچهها، نوجوانان،
گروههای قومی
سایتهایی برای تماس با افراد بر اساس سرگرمیها و علایق مشترک
هنر،ماشین/ اتومبیل، آشپزی/غذا، آموزش/کتاب ها، برنامهریزی رویداد
زبانهای خارجی، خانواده، مد/پوشاک ، امور مالی، بازیها
سلامت/پزشکی، فیلمها، موسیقی، حیوانات خانگی، سیاست، فرهنگ عامه،
املاک، خرید، مذهب، اعمال اجتماعی، فنآوری، مسافرت، متفرقه
جدول ۱. دستهبندی وبسایتهای اجتماعی
سایتهای باز | سایتهای عمومی | سایتهای شبکهی اجتماعی |
سایتهای بسته | ||
سایتهای باز | سایتهای عمودی | |
سایت های بسته | ||
انواع رسانه | سایتهای رسانهی اجتماعی |
هر کدام از زیردستههای بالا میتواند به زیردستههای دیگری تقسیم شود. هر زیردسته دارایا سایتهای بسیاری است. برای مثال،سایتهای شبکهی سلامت/پزشکی شامل نمونههایی چون PatientsLikeMe، SoberCircle، DailyStrength، iMedix، I’m Too Young for This، MDJunction، MedHelp، WEGOHealth، TauMed، Healia، ICYou، SugarStats، Trusera، TuDiabetes، و … است [۲۹].
انواع رسانه که سایتهای رسانهی اجتماعی را تقسیم میکنند شامل وبلاگها، بوکمارکها، نظرات مصرفکنندگان، موسیقی، اخبار، عکسها، ویدئوها، و … است.
برای اینکه شاخصی در مورد محبوبیت جهانی وبسایتهای اجتماعی در دست داشته باشید، در جدول ۲ فهرستی جزئی ارائه کردهایم از وبسایتهای اجتماعیای که در قارهها/مناطق/کشورهای مختلف جهان محبوب هستند. این فهرست از معدن طلای بازاریابی اجتماعی: ۱۰۰ سایت شبکهی اجتماعی برتر [۲۷]، فهرست: سایتهای شبکهی اجتماعی برتر جهان [۳۳]، لوین [۴۷]، ۱۰ سایت شبکهی اجتماعی برتر [۱۰۱] و فهرست وبسایتهای شبکهی اجتماعی [۱۰۳] اخذ شده است.
جدول ۲. وبسایتهای اجتماعی محبوب بر اساس قاره/منطقه/کشور.
وبسایتهای اجتماعی غالب | قاره/منطقه |
---|---|
Hi5 (آنگولا، افریقای مرکزی), Facebook (مصر) | افریقا |
MySpace, Facebook, YouTube, Flickr, Nexopia (کانادا), Netlog (کانادا) | امریکای شمالی |
Orkut (برزیل), Migente, Hi5, Sonico, Facebook (پاناما) | امریکای مرکزی و جنوبی |
Friendster (آسیای جنوب شرقی), Orkut (هند، پاکستان), Xianonei (چین), Xing (چین), Cyworld (کرهی جنوبی), hi5 (تایلند), YouTube (ژاپن), Mixi (ژاپن), Hi5 (مونگولیا) | آسیا |
Badoo (انگلستان، اروپا), Bebo (انگلستان، ایرلند), Friends Reunited (انگلستان), Facebook (انگلستان), Hi5 (پرتغال، قبرس، رومانی), Tagged, Xing, Skyrock (فرانسه، منطقهی فرانسه زبان), Studivz (آلمان), Hyves (هلند), iWiW (مجارستان), Nasza-klasa.pl (لهستان), IRC-Galleria (فنلاند), LunarStorm (سوئد), Netlog, Nettby (نروژ), playahead (سوئد، دانمارک، نروژ), Odnoklassniki.ru (روسیه، جماهیر شوروی سابق), V Kontakte (روسیه), | اروپا |
Facebook (اغلب کشورهای عرب) | خاور میانه |
Bebo (شامل نیوزلند) | جزایر اقیانوس آرام |
جدول ۳ که از مرجع [۱۰۳] اخذ شده است، وبسایتهای اجتماعیای را فهرست میکند که در حال حاضر بیش از ۳۰ میلیون کاربر ثبتشده دارند. توجه داشته باشید که مرجع [۱۰۳] تنها سایتهای شبکهی اجتماعی را فهرست میکند و سایتهای رسانهی اجتماعی محبوبی مانند یوتیوب و فلیکر را درنظر نمیگیرد. علاوه بر این، باید یادآور شد که این اعداد تنها در حد تقریب هستند، چرا که مدام در حال تغییر اند و همچنین، بسیاری از حسابهای کاربری در واقع حسابهای «راکد» هستند (پس از ثبتنام استفادهی فعالانهای نشده و صرفاً برای استفادهی اولیه بودهاند). البته، حتی اگر ما تنها حدود یک چهارم اعضای منتشرشده را در نظر بگیریم، باز قابل توجه هستند و ترتیب نسبی این سایتها بدون تغییر باقی میماند.
جدول ۳. وبسایتهای اجتماعی با بیش از ۳۰ میلیون کاربر ثبتشده.
نام سایت | کاربران (بر حسب میلیون) |
---|---|
Adult FriendFinder | ۳۱ |
Bebo | ۴۰ |
BlackPlanet | ۵۰ |
۳۰۹ | |
Flixter | ۶۳ |
Friendster | ۹۰ |
Habbo | ۱۱۷ |
Hi5 | ۸۰ |
۳۵ | |
MySpace | ۲۵۳ |
Netlog | ۳۶ |
Odnoklassniki.ru | ۳۰ |
Orkut | ۶۷ |
Reunion.com | ۵۱ |
Tagged | ۷۰ |
Windows Live Spaces | ۱۲۰ |
جدول ۴، اخذ شده از Prelovac [65]، فهرستی از سایتهای رسانهی اجتماعی برتر است که بر اساس رتبهبندی الکسا (به جای تعداد کاربران ثبتشده) سنجیده شده است. رتبهبندی الکسا محبوبیت وبسایت را تنها بر اساس ترافیک آن سایت میسنجد. برای مثال، یوتیوب، پس از یاهو و گوگل، سومین وبسایت پربازدید در حال حاضر است. فلیکر ۳۹مین وبسایت پربازدید است، و غیره.
جدول ۴. ۱۰ سایت رسانهی اجتماعی پرترافیک برتر.
نام سایت | رتبهی الکسا | رسانهی بهاشتراکگذاشتهشدهی اصلی |
---|---|---|
YouTube | ۳ | ویدئو |
Flickr | ۳۹ | تصویر |
Digg | ۱۲۷ | بوکمارک |
Metacafe | ۱۴۳ | ویدئو |
Stumbleupon | ۳۸۰ | محتوای جالب |
Technorati | ۴۴۰ | وبلاگنویسی |
Scribd | ۵۳۸ | مقالات |
Blogcatalog | ۷۸۴ | وبلاگها |
Delicious | ۱۰۹۶ | بوکمارکها |
Propeller | ۱۱۴۰ | اخبار |
جدول ۵، اخذ شده از مرجع [۲۸]، ۱۰ سایت برتر بوکمارک (لینکدونی) را نشان میدهد که رتبهبندی آن بر اساس ترکیبی از لینکهای ورودی، رتبهبندی گوگل، رتبهبندی الکسا، و دادههای ترافیکی امریکا از Compete و QuantCast است.
جدول ۵. ۱۰ سایت بوکمارک اجتماعی برتر.
Dig.com |
Yahoo Buzz |
Technorati |
Delicious |
Propeller |
Stumbleupon |
Mix |
Fark |
MyBlogLog |
Slashdot |
۳. ویژگیهای اساسی وبسایتهای اجتماعی
هزاران وبسایت اجتماعی وجود دارد که هر یک در جزئیات و ویژگیهای خود با هم متفاوت اند. علاوه بر این، همچنان ویژگیهای جدیدی به آنها افزوده و تغییراتی به ویژگیهای موجود اعمال میشود. این امر شدنی نیست، یا حتی بیمعنا است، که جزئیات کامل تمام ویژگیهای تمام این سایتها را توصیف کرد. البته، اگر از اهداف اصلی وبسایتهای اجتماعی آغاز کنیم، میتوانیم ویژگیهای اساسی این سایتها را استخراج نماییم. اهداف این سایتها امکان تشکیل جوامع آنلاین، تعاملات میان اعضای این جوامع، و به اشتراک گذاری UCCها است. در این بخش، طبقهبندی ویژگیهای اساسی این سایتها را ارائه خواهیم کرد که میتوان از سایتهای محبوب امروزی استخراج نمود. برای شفافسازی توضیح مربوط به هر ویژگی، توضیحات مختصری خواهیم داد از اینکه برخی از سایتهای نمونه چگونه آن ویژگی را تبیین و ارائه مینمایند. جدول ۶ ویژگیهای اساسی این سایتها را فهرستوار بیان می نماید که از روی محبوبترین وبسایتهای اجتماعی موجود استخراج نمودهایم. باید توجه داشت که اگرچه تمام وبسایتهای اجتماعی تمام این ویژگیها را پشتیبانی مینمایند، با این حال آنها را به روشهای متفاوت و با درجات مختلفی از پیچیدگی بروز میدهند. خوانندگانی که علاقمندند هر کدام از ویژگیها را جزئیتر و به صورتی که در سایت خاصی آمده است، فرا گیرد باید به سایت مربوطه پیوسته و آن را به کار برد. علاوه بر این، باید گفت که فهرست این ویژگیها ممکن است با رشد و نمو وبسایتهای اجتماعی تا اندازهای تغییر کند.
جدول ۶. ویژگیهای اساسی وبسایتهای اجتماعی.
۱. پروفایلهای شخصی |
۲. راهاندازی تماسهای آنلاین |
۳. شرکت در گروههای آنلاین |
۴. ارتباط با تماسهای آنلاین |
۵. بهاشتراکگذاری UCCها |
۶. بیان نقطهنظرات |
۷. پیدا کردن اطلاعات |
۸. نگهداری کاربران |
۱.۳. پروفایلهای شخصی
اغلب وبسایتهای اجتماعی اعضای خود را ملزم میکنند که پروفایلهایی شخصی را ایجاد و مدیریت نمایند که همان صفحات خانگی هستند. البته، در نوع اطلاعات موجود در آنها با هم تفاوت دارند. علاوه بر این، برخی از سایتها اعضا را ملزم میکنند که تنظیمات مربوط به حریم شخصی را معین کنند تا مشخص شود که چه کسی (برای مثال، هر کسی، فقط دوستان) امکان دسترسی به چه نوع اطلاعاتی را بر روی پروفایلهای شخصی دارد. پروفایلهای شخصی در سایتهای شبکهی اجتماعی نسبت به سایتهای رسانهی اجتماعی با دقت بیشتری ساخته شدهاند. البته، رفته رفته با دقیقترسازی پروفایل شخصی توسط سایتهای رسانهی اجتماعی، این تفاوت در حال کمرنگتر شدن است.
برای مثال، پروفایل شخصی در توییتر، یک سایت شبکهی اجتماعی، در حال حاضر بسیار ساده است؛ و تنها شامل نام و مکان عضو است. پروفایل شخصی در یوتیوب، یک سایت رسانهی اجتماعی، شامل اطلاعات اولیه، مانند نام، عکس، تاریخ تولد، جنسیت و آدرس ایمیل است. علاوه بر این، شامل علایق عضو، مانند فیلمها و نمایشهای مورد علاقه، موسیقی مورد علاقه، و کتابهای مورد علاقه است. یوتیوب «ویدئوهای توصیهشونده» را بر اساس چنین اطلاعاتی محاسبه و نمایش میدهد. پروفایل شخصی در فیسبوک دقیق و کامل است و شامل ۴ نوع از اطلاعات میشود: اطلاعات اولیه، اطلاعات شخصی، اطلاعات تماس، و اطلاعات آموزشی و کاری. اطلاعات اولیه شامل نام، عکس، سن، تاریخ تولد، وضعیت خانوادگی، جنسیت مورد علاقه، و نوع رابطهی مورد علاقه است. اطلاعات شخصی شامل علایق، موسیقی و نمایشهای تلویزیونی مورد علاقه، فیلمها، کتابها، و نقلقولها است. اطلاعات تماس شامل تلفن همراه، تلفن معمولی، صندوق پستی مدرسه، آدرس، و… است. اطلاعات آموزشی و کاری شامل نام مدارس تحصیلی (دبیرستان، دانشگاه)، و کارفرمای فعلی است. فیسبوک بر اساس اطلاعات موجود در پروفایل شخصی، دوستان احتمالی شما را محاسبه و به نمایش میگذارد.
۲.۳. راهاندازی تماسهای آنلاین
بسیاری از وبسایتهای اجتماعی تسهیلاتی برای اعضای خود تامین مینمایند تا کاندیداهای تماس («دوست») را از میان اعضای حاضر شناسایی کنند. این تسهیلات شامل موارد زیر است: شناسایی خودکار اعضای موجود سایت از روی فهرست آدرس ایمیل و پیامرسان عضو جدید، جستجوی تمام گروههای موجود بر روی سایت، موتور توصیهی دوست که دوستانِ دوستان را پیشنهاد میدهد، و موتور جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی برای جستجوی نام اعضا.
سایتهایی مانند فلیکر، فیسبوک، توییتر، لینکدین، یلپ (Yelp)، و… آدرسنامههای سیستمهای ایمیل یا پیامرسان محبوبی را که ممکن است اعضای جدید از آنها استفاده کنند، مانند جیمیل، یاهو میل، AOL میل، ویندوز لایو هاتمیل، ویندوز لایو مسنجر، را جستجو میکنند تا اعضای موجود این سایتها (برای مثال، دوستان آفلاین) را شناسایی کنند. همچنین، سایتهایی مانند فیسبوک، لینکدین، مایاسپیس، و… اعضای جدید را بر اساس مدارس تحصیلی، کارفرمایان کنونی، موقعیت فیزیکی، و… در برخی از گروههای موجود عضو میکنند. علاوه بر این، اغلب سایتها به اعضا (و اغلب حتی به غیر اعضا نیز) اجازه می دهند تا تمام گروهها را جستجو نمایند. به هنگام جستجوی گروهها، احتمال دارد این عضو افراد معینی را از میان اعضای موجود انتخاب نماید و تلاش کند تا با آنها تماس برقرار کند.
بسیاری از وبسایتهای اجتماعی مانند فیسبوک، مایاسپیس، لینکدین، و… به اعضای کنونیای که عضو جدیدی میخواهد با آنها تماس برقرار کند اخطارهایی با نام «درخواست دوستی» ارسال میکنند. معمولاً، تنها زمانی که عضو کنونی این اخطار درخواست دوستی را تایید کند، این دو عضو به عنوان دوستان آنلاین آغاز به کار میکنند، و میتوانند پروفایل شخصی یکدیگر را مشاهده نمایند. برخی از سایتها، مانند توییتر، برای «دوست» ساختن (یا «پیگیر» شدن، در اصطلاح توییتری) نیازی به تایید از طرف اعضای کنونی ندارند. (در این مورد استثنایی وجود دارد منتها ما روی آن متمرکز نخواهیم شد.)
۳.۳. شرکت در گروههای آنلاین
همچنان که پیش از این اشاره شد، بسیاری از وبسایتهای اجتماعی تعداد کمی از گروههای پیشفرض را پشتیبانی و اعضای جدید را در یک یا چند تا از آنها عضو میکنند. همچنین، این امکان را به اعضا میدهند که به سادگی گروههای جدیدی را تشکیل دهند و/یا به آنها بپیوندند. برای گروه یک مدیر تعیین میشود. اعضا و غیر اعضا هر دو میتوانند تمام UCCها را در تمام گروهها مشاهده نمایند. اما، تنها اعضا میتوانند UCCها را ارسال نمایند.
برای مثال، لینکدین چندین دسته از گروههای پیشفرض را ارائه میکند که شامل گروه دانشآموختگان، گروه شرکتها، گروه کنفرانس، گروه شبکه، گروه غیرانتفاعی و گروه حرفهای است و به اعضا اجازه میدهد که زیرگروههایی را درون این گروهها ایجاد نمایند. همچنین، لینکدین با استفاده از پروفایلهای شخصی، تشکیل و پیوستن به گروهها را بهوسیلهی متصل کردن همکاران و همکلاسیهای کنونی و گذشته (دعوت از لیست تماسها، وارد کردن لیست تماسها) تسهیل میبخشد. سایتهایی مانند فیسبوک، مایاسپیس، فلیکر، و… هزاران گروه را میزبانی میکنند که توسط اعضا ایجاد شدهاند. فلیکر، مایاسپیس، ببو، و… امکان ایجاد سه نوع گروه را میدهند: عمومی، عمومی منتها تنها با دعوتنامه، و خصوصی. هر کدام از اعضا میتواند به گروه عمومی بپیوندد، منتها تنها آنها که از مدیر گروه یا یکی از اعضای موجود دعوتنامه یا رضایتنامه دریافت میکنند میتوانند به گروههای عمومی دعوتنامهای بپیوندند. تنها اعضایی میتوانند به یک گروه خصوصی بپیوندند که بتوانند گواهینامههای معینی، مثلاً نام کاربری و رمز عبور، را ارائه نمایند. امکان جستجوی گروه خصوصی توسط کسی که عضو گروه نیست، وجود ندارد.
اعضای یوتیوب میتوانند گروههایی با نام «کانالها» ایجاد نمایند و دیگر اعضا به آنها بپیوندند. اعضای فیسبوک نیز میتوانند گروههایی با نام «صفحهها» ایجاد نمایند و دیگر اعضا به عنوان «هوادار (fans)» به آنها بپیوندند. این گروهها اغلب توسط اشخاص مشهور و شرکتهای تجاری به کار میروند تا مارکهای خود را ترویج دهند.
۴.۳. ارتباط با تماسهای آنلاین
وبسایتهای اجتماعی تسهیلات بسیاری را برای اعضا ارائه مینمایند تا با تماسهای آنلاین خود، که همان دوستان و دیگر اعضا هستند، ارتباط برقرار کنند. این تسهیلات شامل ایمیل، پیامرسان فوری، پیامرسان متنی، و تابلو اعلاناتهای عمومی و خصوصی، و حتی خدمات تلفن اینترنتی میشود. سایتهایی مانند مایاسپیس و فیسبوک به اعضای خود این امکان را میدهند که از تسهیلات پیامرسانی و خدمات تلفنی اینترنتی مانند اسکایپ استفاده کنند. علاوه بر این، این سایتها بهروزرسانیهای اعضا و اخطاریهها (برای مثال، اخطار درخواست دوستی) را با استفاده از ایمیل یا پیام متنی به دوستان اعضا ارسال میکنند. همچنین، بهروزرسانیها و اخطارها را به اعضای گروهها (برای مثال، اخطارهای مربوط به وضعیت و فعالیتهای گروه) ارسال میکنند. این سایتها بهروزرسانیهای دوستان را بر روی بورد عمومی و خصوصی اعضا نیز نمایش میدهند. برخی سایتها سعی دارند تا با ملزم ساختن عضو به بررسی کدی به نام «تست تورینگ عمومی کاملاً خودکار برای جداسازی رایانهها و انسانها (CAPTCHA)» پیش از ارسال ایمیل یا پیام متنی، جلوی ارسال اِسپم را بگیرند.
برای مثال، توییتر این امکان را به اعضا میدهد که پیامهایی را در مورد آنچه در حال انجام آن هستند، به دوستان خود ارسال کنند. این پیام که محدود به ۱۴۰ کاراکتر است، میتواند به تلفن همراه دوستان و حسابهای توییتر آنها ارسال شود. یک عضو میتواند یک یا چند «پیگیر» داشته باشد و ممکن است بسیاری از اعضا یک عضو را «پیگیری» کنند. فیسبوک تابلو اعلانات کوچکی (به نام «دیوار») را ایجاد کرده است که اعضا میتوانند برای ارسال پیام به دوستان خود، برای مشاهده و پاسخگویی، استفاده کنند. لینکدین کارکردی با نام «پاسخها» ایجاد کرده است که به اعضا اجازه میدهد تا به پرسشهای ارسال شده توسط دیگر اعضا پاسخ دهند، و یا پرسشها را به تماسهای آنلاین خود ارجاع دهند.
۵.۳. بهاشتراکگذاری UCCها
اغلب وبسایتهای اجتماعی به اعضای خود این امکان را میدهند که انواع مختلفی از UCCها، مانند وبلاگها، میکروبلاگها، عکسها، تصاویر، موسیقی، ویدئو، بوکمارکها، و متن را ارسال کنند. دوستان و دیگران میتوانند این UCCها را مشاهده یا بازی کنند، لینک (URL) آنها را به تماسهای آنلاین و حتی دوستان آفلاین خود ارسال کنند، و آنها را در مجموعههای خصوصی خود برای بازدیدهای آینده یا اشتراک با دیگران ذخیره نمایند. سایتهای رسانهی اجتماعی نسبت به سایتهای شبکهی اجتماعی تسهیلات بهتری برای بهاشتراکگذاری UCCها فراهم مینمایند.
برای مثال، توییتر عمدتاً امکان اشتراک پیامهای متنی کوتاه را فراهم میکند. تنها UCC غیرمتنی که اجازه میدهد شامل دو عکس از عضو است: یکی عکس نیمتنه و یکی عکس پسزمینه. اعضا میتوانند لینک پیامهای متنی مورد علاقهی خود را در فولدر خود ذخیره نمایند. مایاسپیس امکان اشتراک وبلاگها، عکسها، ویدئوها، فهرست موسیقیها، و … را مهیا میکند. یوتیوب از ارسال و مشاهدهی ویدئوها، شامل کلیپ برنامههای تلویزیونی، ویدئو موسیقیها، ویدئوبلاگهای کاربر-ساخت، ویدئوهای نسخه اصلی کوتاه پشتیبانی میکند. اعضا میتوانند به هنگام ارسال ویدئوها، عنوان و برچسب به آنها بیافزایند. یوتیوب این عنوانها و برچسبها را به موتور جستجوی خود اضافه میکند تا از جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی ویدئوها پشتیبانی نماید.
۶.۳. بیان نقطهنظرات
اغلب وبسایتهای اجتماعی به اعضای خود این امکان را میدهند که روی UCCها نظر خود را بدهند. برخی سایتها امکان رأی دادن به آنها را نیز میدهند. رأیدهی میتواند به شکل رتبهبندی درآید (برای مثال، انتخاب ۳ ستاره از ۵ ستاره)، یا انتخاب UCC به عنوان «مورد علاقه»، یا نشانهگذاری آن به عنوان اسپم یا نامناسب. برخی از سایتها تمامی نظرات را به صورت فهرست همواری از نظرات نشان میدهند، در حالی که برخی دیگر نظرات را به صورت سلسله مراتب دو سطحی سازماندهی میکنند، به این ترتیب که امکان دادن نظرات در مورد نظر دیگری را مهیا میسازند. برخی سایتها نظرات را به ترتیب زمانی ارسال آنها نمایش میدهند، و برخی به ترتیب زمانی معکوس. برخی سایتها گزینههای اضافی دیگری برای نحوهی نمایش نظرات ارائه میدهند، مثلاً تعداد نظرات، تعداد ایمیلهایی که UCC فرستاده شده است، تعداد رأیهای مورد علاقهی دریافتشده، و غیره.
برای مثال، سایت دیگ (Digg) دو دکمه تعبیه کرده است، «digg it» و «bury»، که اعضا با کلیک بر روی هر کدام از آن ها میتوانند به ترتیب علاقه یا نفرت شدید خود را نسبت به محتوای لینکشده (عموتاً مقالات خبری)، و حتی نظرات ارسال شده توسط دیگر اعضا ابراز نمایند. یوتیوب به اعضای خود اجازه میدهد تا پاسخهای ویدئویی و نظرات متنی نسبت به ویدئوها بدهند. همچنین، یوتیوب این امکان را به اعضا میدهد که ویدئوها و نظرات را اسپم اعلام کنند. همچنان که در ادامه به اختصار بحث خواهیم کرد، فیسبوک یک واسط برنامهنویسی کاربردی باز را در اختیار توسعهدهندگان ثالث قرار میدهد و چنین برنامههای کاربردی توسعهیافتهی ثالث را در دسترس اعضای خود قرار میدهد. اعضای فیسبوک میتوانند برنامهها را رتبهبندی و آنها را به دیگر اعضا توصیه نمایند.
۷.۳. پیدا کردن اطلاعات
هر دو گروه اعضا و غیر اعضا برای پیدا کردن اطلاعاتی که روی وبسایتهای اجتماعی نیاز دارند، دو نوع تسهیلات در اختیار دارند. این تسهیلات شامل موتورهای جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی و جستجوی پیمایشی است. موتورهای جستجو میتوانند برای جستجوی نام افراد، نام گروهها، و UCCهای خاص به کار روند. جستجوی پیمایشی روی گروههای منتخب و UCCهای موجود در دستهای خاص صورت میگیرد. اغلب سایتها امکان جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی محتوای متنی را دارا هستند. برخی از موتورهای جستجو بسیار قوی هستند، در حالی که برخی ضعیف هستند. کاربر میتواند نتایج حاصل از جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی، و گروهها و UCCهایی را پیمایش کند که در ارتباط با گروه و UCCهایی که کاربر در حال مشاهدهی آنها است، پیشنهاد شدهاند. تمام وبسایتهای اجتماعی دستهبندیهایی برای UCCهای ذخیره شده ارائه میکنند که کاربران میتوانند UCCهای موجود در دستهی معینی را پیمایش کنند.
برای مثال، توییتر تنها جستجوی نام افراد را پشتیبانی میکند. لینکدین از جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی برای هر کدام از دستههای افراد، شغلها، شرکتها، پاسخها، اینباکس، و گروهها پشتیبانی میکند. همچنین، لینکدین از جستجوی پیشرفتهی دستههای افراد، شغلها، پاسخها پشتیبانی مینماید. جستجوی پیشرفتهی دستهی افراد شامل نام، نام خانوادگی، عنوان، شرکت، مدرسه و مکان میشود. نتایج جستجو میتواند بر اساس «نسبت»، «نسبت و توصیه» (ترکیبی)، و کلمهی کلیدی داده شده توسط کاربر اولویتبندی شوند. یوتیوب جستجوی مبتنی بر کلمهی کلیدی را برای سه ناحیهی «همه»، «کانالها»، و «فهرست پخش (playlists)» پشتیبانی میکند. جستجوی مقدماتی بر اساس کلمات کلیدی موجود در عنوانها، برچسبها و نظرات و ارائهشده توسط کاربر است. فیسبوک نتایج جستجو را بر اساس افراد، صفحات تخصیصدادهشده توسط فیسبوک (برای مثال، صفحهی آیفون)، گروهها، رویدادها و برنامههای کاربردی نشان میدهد. «افراد» جایگاه اصلی را در نمایش نتایج جستجو در اختیار دارد و پس از آن شرکت، مدرسه یا ایمیل قرار دارد.
بسیاری از وبسایتهای اجتماعی دادههای خود را در قالب افراد، گروهها، و UCCها ساماندهی میکنند و به کاربران اجازه میدهند تا هر دسته از این دادهها را جستجو نمایند. برخی از سایتها UCCها را در قالب تعداد نسبتاً کمی دسته ساماندهی میکنند. برای مثال، دیگ ۸ دسته دارد: فنآوری، جهان و تجارت، علم، بازی، سبک زندگی، سرگرمی، ورزش، و متفرقه. دیگ مجدداً هر دسته را در قالب تازهترین، برترین در ۲۴ ساعت، ۷، ۳۰، و ۳۶۵ روز ساماندهی مینماید. این دستهها تنها مورد علاقهترین موضوعات را به کاربران ارائه میکنند (همچنان که توسط گردانندگان سایت تصمیم گرفته شده است)؛ و هستیشناسی سخت و پیچیدهای را ارائه نمیدهند.
۸.۳. نگه داری کاربران
بسیاری از وبسایتهای اجتماعی ویژگیهای مختلفی را فراهم می سازند که با این منظور طراحی شدهاند تا کاربران را مجبور سازند که مدت زمان زیادی را در این سایتها سپری کنند، و همچنین آنها را مجبور سازند تا مکرراً بازگردند. بسیاری از سایتها دادههایی مرتبط با دادههای مورد جستجوی کاربران را نمایش می دهند. همچنین، بسیاری از سایتها طراحیهای مخصوصی را، مانند «محبوب» و «تازهترین»، به دادهها اعمال میکنند که ممکن است نظر کاربرانی را که لزوماً به دنبال چنین دادههایی نیستند، جلب کنند. علاوه بر این،بسیاری از سایتها صفحات علاقمندی ویژهی مختلفی را ایجاد میکنند، مانند «Market Place» در فیسبوک.
برای مثال، یوتیوب به هنگام تماشای کاربر به یک ویدئو، ۳۰ ویدئوی مرتبط، کانالهای مرتبط و فهرست پخش های مرتبط را به صورت کوچک نمایش میدهد. اگر کاربری روی ویدئوی توصیهشدهای با عنوان، مثلاً، «کُنی تالبوت: بالای رنگینکمان» کلیک کند، که عنوان نمایشی ترانهای در برنامهای تلویزیونی با نام Britain’s Got Talent است، ویدئوهای کوچک دیگری نیز نشان داده میشوند که شامل ویدئوهای دیگری در مورد کُنی تالبوت و ویدئوهای محبوب نمایشهای مشابه، مانند «پاول پوتس» و «سوزان بویل» است. یوتیوب در صفحهی اصلی، ویدئوهای «توصیهشده برای شما» را نشان میدهد که در ارتباط با ویدئوهایی هستند که کاربر پیش از این تماشا کرده است. ویدئوهای مرتبط شامل ویدئوهای محبوب و چشمربا، ویدئوهای برجسته، و ویدئوهای در حال ترقی است که کاربر را وسوسه میکند که همچنان به تماشای پاسخهای ویدئو، ویدئوهای مرتبط، ویدئوهای ترقییافته، و… ادامه دهد. علاوه بر این، یوتیوب دارای بخشهایی با نام «ویدئوهای من»، «علاقمندیهای من»، «فهرست پخش من»، «کانال من» و «عضویتهای من» است. فیسبوک و مایاسپیس انواع مختلفی از اطلاعات بهروز را دربارهی دوستان و دوستانِ دوستان اعضا ارائه میدهند. این اطلاعات شامل این موارد است: گروههایی که دوستان به تازگی عضو آنها شدهاند، دوستان با چه کسانی ارتباط برقرار کردهاند، دوستان با چه کسانی دوست شدهاند، کدام یک از دوستان پروفایل خود را به روز کردهاند، و غیره. فلیکر نوعی «طبقهبندی اجتماعی» از کلمات کلیدی محبوب را در صفحهی اصلی نمایش میدهد که کاربران را وسوسه میکند تا روی برخی از کلمات کلیدی، برچسبهای مرتبط و عکسها در زیردستهها کلیک کنند. همچنین، فلیکر اعضای جدید و اعضای محبوب را در ستون «افراد» در پایین صفحهی اصلی به نمایش میگذارد، که کاربران را تحریک میکند تا روی برخی از اعضا کلیک و وقتگذرانی کنند.
۴. باز کردن وبسایتهای اجتماعی برای برنامههای خارجی
بسیاری از توسعهدهندگان برنامه تقاضا داشتند این امکان را داشته باشند تا برنامههایی را توسعه دهند که بتوانند از حجم عظیم دادههای ذخیره شده در وبسایتهای اجتماعی استفاده کنند و آن برنامهها را در دسترس اعضای آن سایتها قرار دهند. بسیاری از کاربران سایتها مجبور بودند برای راهاندازی تماس هاس آنلاین روی یک سایت با تماسهای دیگری که قبلاً روی سایت دیگری راهاندازی کرده بودند، فرآیندهای یکسانی را طی کنند تا مجموعه دادهی یکسانی را به دست آورند، چرا که این سایتها به کاربران خود اجازهی صدور مستقیم دادههای خود به دیگر سایتها را نمیدادند و این امر تبدیل به کاری پردردسر برای کاربران میشد [۵۸]. همچنین، بسیاری از کاربران دوست داشتند تا بتوانند فعالیتهای تماسهای آنلاین خود روی یک سایت را از سایت دیگری زیر نظر بگیرند. فیسبوک در پاسخ به این تقاضاها، یک واسط برنامهنویسی برنامهی کاربردی (API) باز را منتشر کرد، و گوگل نیز API مخصوص به خود را با نام OpenSocial عرضه کرد [۴۲]. سپس، هر دو شرکت، نرمافزار منبعباز خود را برای اتصال یک وبسایت اجتماعی به وبسایتهای اجتماعی دیگر ارائه کردند. در این بخش، این دو توسعهی انجامشده بر وبسایتهای اجتماعی را مورد بحث قرار خواهیم داد.
۱.۴. API باز
مایاسپیس، فیسبوک، فلیکر، توییتر برخی از وبسایتهای اجتماعی هستند که یک API باز را منتشر و در نتیجه نرمافزار خود را به روی توسعهدهندگان برنامهی کاربردی ثالث باز کردهاند. گوگل نیز، در همکاری با مایاسپیس و برخی از سایتهای دیگر، یک API باز، به نام Open Social، منتشر کرده است. در ادامه ما روی API فیسبوک و Open Social API متمرکز میشویم.
فیسبوک API خود را در ماه می ۲۰۰۷ منتشر ساخت [۳۶]، [۱۷] و [۱۸]. API یا سکوی فیسبوک شامل متغیر HTML فیسبوک با نام Facebook Markup Language (FBML)، و متغیر SQL فیسبوک با نام FQL (Facebook Query Language) است. به بیان دیگر، API فیسبوک مبتنی بر استانداردهای باز نیست. وبسایتهای اجتماعی محبوبی مانند ببو و میبو (Meebo) از سکوی فیسبوک پشتیبانی میکنند.
از یک طرف، برنامههای کاربردی توسعهیافته به وسیلهی API فیسبوک میتوانند امکان دسترسی به هر بخشی از اعضای فیسبوک را برای توسعهدهندگان فراهم آورند. این برنامهها میتوانند برای اعضای فیسبوک جالب یا مفید باشند، چرا که میتوانند به پایگاه دادهی اعضای فیسبوک، دوستان، گروهها و رویدادها دسترسی داشته باشند. از طرف دیگر، این برنامهها فهرست خدماتی را که فیسبوک در دسترس کاربران خود قرار میدهد، گستردهتر میکنند. برای مثال، آیلایک (iLike)، یک سایت موسیقی، با بردن نرمافزار خود روی سکوی فیسبوک، این امکان را به کاربران فیسبوک داده است که به هنگام حضور در فیسبوک از خدمات این سایت استفاده کنند. کاربران آیلایک میتوانند بهطور خودکار دادههای دوستان فیسبوکی خود را وارد کنند.
شکل ۱ نحوهی تعامل فیسبوک و یک برنامهی کاربردی ثالث (به ویژه آیلایک) توسعهیافته در API فیسبوک را نشان میدهد. بیایید چهار حالت عضویت یک کاربر (مثلاً جان) را در فیسبوک و آیلایک در نظر بگیریم.
شکل ۱. تعامل فیسبوک و برنامهی کاربردی ثالث.
(حالت ۱) جان عضو فیسبوک است اما عضو آیلایک نیست.
جان میتواند در فیسبوک از طریق «iLike sidebar» از آیلایک استفاده کند. جان میتواند از تمام توابع آیلایک استفاده کند. پروفایل شخصی جان روی سرور فیسبوک ذخیره میشود، و دادههای فعالیتهای آیلایک جان روی سرور آیلایک ذخیره میشوند. دادههای دوستان فیسبوک جان فقط روی فیسبوک در دسترس است و دادههای دوستان آیلایک جان فقط روی آیلایک در دسترس است.
(حالت ۲) جان عضو فیسبوک نیست اما عضو آیلایک است.
اطلاعات جان (پروفایل، دوست، علاقه، و…) روی سرور آیلایک ذخیره میشود. آیلایک اتصال به فیسبوک را به جان توصیه میکند. اگر جان به فیسبوک متصل شود، جان به عنوان عضوی از فیسبوک ثبت نام میشود. سپس، حالت ۲ تبدیل به حالت ۴ میشود.
(حالت ۳) جان عضو هر دو سایت فیسبوک و آیلایک است اما دو حساب را به هم متصل نکرده است.
اگر جان این دو حساب را به هم متصل نکند، جان به عنوان دو کاربر متفاوت تلقی میشود.
(حالت ۴) جان عضوی از هر دو سایت فیسبوک و آیلایک است و این دو حساب را به هم متصل کرده است.
دادههای جان بین فیسبوک و آیلایک به اشتراک گذاشته میشود و این دادهها روی هر دو سرور موجود است. دادههای اشتراکی کلیدی شامل آهنگهای تازهپخششده، موسیقی مورد علاقه، امتیازهای ذخیرهشده (امتیاز Challenge آیلایک)، هنرمندان مورد علاقه، و غیره است.
یک سال پس از اینکه فیسبوک سکوی خود را عرضه کرد، فیسبوک تولید ۲۴ هزار برنامهی کاربردی و ۳۵۰ هزار توسعهدهنده روی این سکو را گزارش داد [۴۸]. رشد شگفتانگیز میزان عضویت در فیسبوک کمی بعد از عرضهی سکوی فیسبوک اتفاق افتاد. البته، به گزارش Kincaid [43]، اگرچه این برنامههای کاربردی قطعاً موفقیتآمیز بودهاند، اما اغلب این برنامهها بلااستفاده باقی ماندند.
حدود نیم سال پس از عرضهی سکوی فیسبوک، گوگل Open Social را عرضه کرد. برخلاف سکوی فیسبوک، Open Social مجموعهای از APIها را ارائه میدهد که بر مبنای استانداردهای باز جاوا اسکریپت، و HTML هستند. مجموعهای از سه API که Open Social را تشکیل میدهند شامل توابعی برای دسترسی به پروفایل اعضا، دادههای دوستان، و دادههای فعالیتهای است. به بیان دیگر، همین که Open Social در وبسایتی جاسازی شود، آن وبسایت را تبدیل به وبسایتی اجتماعی میکند. وبسایت مورد نظر با استفاده از دسترسی به دادههای مربوطه روی سایت به توابع شبکهی اجتماعی اولیهای مانند ثبتنام اعضا، پروفایل اعضا، بازبینی، نظر، اشتراک عکس، و… مجهز میشود. Good [36] مشخصات Open Social را متشکل از «ظرف» و «برنامههای کاربردی پلاگین» میداند که درون ظرف جاسازی شدهاند. ظرف همان وبسایتی است که Open Social در آن قرار میگیرد. وبسایتهای اجتماعی محبوبی که از Open Social بهره بردهاند، و در واقع ظرفی برای Open Social شدهاند، شامل مایاسپیس، Hi۵، پلاکسو (Plaxo)، لینکدین، اورکات، فرنداستر، سیکس اپارت (Six Apart)، و … هستند. برنامههای کاربردی پلاگین Open Social شامل iLike Slide، Flixter، Rock You، و… میشود [۳۶].
فیسبوک در حرکتی جداگانه، نرمافزار را در دسترس توسعهدهندگان ثالث نیز قرار داده است تا در توسعهی برنامههای کاربردی برای کاوشگرهای وب مخصوص تلفنهای همراه مختلف از آن استفاده کنند [۸۶]. علاوه بر این، کاربران این برنامههای کاربردی نیازی به ورود به فیسبوک ندارند. توییتر از همان آغاز به توسعهدهندگان ثالث این امکان را داده است که برنامههایی توسعه دهند که بتوانند بهروزرسانیها را به توییتر ارسال و به آنها دسترسی داشته باشند. برخی از توسعهدهندگان با استفاده از این نرمافزار برنامههایی را توسعه دادهاند که گروههای ویژهای را ایجاد میکند و بهروزرسانیهای آنها را میبیند، بهروزرسانیهای فیسبوک و توییتر را با هم ترکیب میکند، و غیره.
۲.۴. تماس با دیگر سایتها
سکوهای باز وبسایتهای اجتماعی مختلف به توسعهدهندگان ثالث این امکان را میدهند که برنامههایی را روی این سکوها توسعه دهند که از پایگاه دادهی این سایتها استفاده کنند. اما، کاربران چندین وبسایت اجتماعی با کار طاقتفرسایی روبهرو هستند، چرا که باید چندین بار لیست دوستان خود را راهاندازی نمایند و برای تماس با دوستان خود باید وارد سایتهای متفاوتی شوند. فیسبوک و گوگل هر کدام سکوی فیسبوک و Open Social را توسعه دادند تا این مشکل را حل نمایند. این توسعه همان Facebook Connect [48] و Google Friend Connect [73] و [۱۸] است.
Facebook Connect و Google Friend Connect این امکان را به عضو یک وبسایت اجتماعی (مثلاً، فیسبوک) میدهند تا به وبسایت اجتماعی دیگری (مثلاً، Yelp) تنها با استفاده از یک گواهی اعتبار عبور متصل شود و دادههای اعضا را بین دو سایت به اشتراک بگذارد. با استفاده از API تایید اعتبار امن، عضو یک سایت (مثلاً، فیسبوک) میتواند با دوستان جدیدی در سایت دیگر (مثلاً، Yelp) تماس برقرار و تعامل کند.
دو راه برای اتصال یک وبسایت به فیسبوک وجود دارد. یک راه، برای پیوستن کاربران به سایت متصلبهفیسبوک (مثلاً، www.techcrunch.com) است که در آن، کاربران با استفاده از دکمهی تعبیه شده در سایت به نام «Facebook Connect» به فیسبوک متصل میشوند. زمانی که تماس با فیسبوک برقرار میشود، کاربر به اعضایی از فیسبوک که عضو این سایت (www.techcrunch.com) نیز هستند، متصل میشود و میتواند «دیوارها»ی فیسبوک و بهروزرسانیهای وضعیت آنها را ببیند. زمانی که کاربر در سایت نظر میدهد، بهطور خودکار روی دیوار فیسبوک او نیز منتشر میشود. علاوه بر این، سایت متصل به فیسبوک با استفاده از دادههای فیسبوک کاربر (پروفایل شخصی، دوستان، عکسها، رویدادها، گروهها، و…) صفحهی پروفایلی برای کاربر ایجاد مینماید. راه دیگر کاربران را ملزم میکند که تنها به عنوان کاربران فیسبوک وارد شوند. برای مثال، Course Hero (www.coursehero.com)، یک سایت آموزش الکترونیکی اجتماعی، حسابهای مخصوص به خود را برای کاربران ایجاد نمیکند. کاربر تنها میتواند با استفاده از اطلاعات حساب فیسبوک خود وارد Course Hero شود. سپس، Course Hero با استفاده از دادههای فیسبوک کاربر (پروفایل شخصی، دوستان، عکسها، رویدادها، گروهها، و…) صفحه پروفایلی برای کاربر ایجاد مینماید.
Facebook Connect از مکانیزم تایید اعتبار مطمئن، انتقال فهرست دوستان، و انتقال تنظیمات حریم شخصی در بین سایتها پشتیبانی میکند. Google Friend Connect از استاندارهای باز O Auth برای انتقال دادهی امن بین سایتها، و OpenID برای یک بار ورود در چندین سایت استفاده میکند. شکل ۲. معماری Google Friend Connect را نشان میدهد.
شکل ۲. Google friend connect.
۵. اجرا و معماری وبسایتهای اجتماعی
اغلب وبسایتهای اجتماعی، حتی نمونههای غولپیکری مانند فیسبوک، مایاسپیس، یوتیوب و فلیکر، دستکم در ابتدای کار توسط گروه بسیار کوچکی از مهندسان توسعه داده شدهاند. بهطور نوعی، این گروه شامل تعدادی طراح معمار، تعدادی توسعهدهندهی خصیصه، تعدادی مهندس شبکه، تعدادی مدیر سیستم، و یک مدیر پایگاه داده است. واضح است که مهندسانی که این سایتها را ایجاد کردهاند فکر نمیکردند این سایتها به لحاظ ترافیک، تعداد کاربران، حجم دادههای پستشده و بازدیدشده در عرض چند سال تا این حد رشد کنند. باورکردنی نیست که گروه نسبتاً کوچکی از مهندسان جوان توانستهاند فشارهای مهیب و عظیم وارد بر کارآیی، بسطپذیری، و در دسترس بودن سایت خود را اداره نمایند. در غیاب توضیحات قطعی و جاری از معماری وبسایتهای اجتماعی بزرگ در متون موجود، ما تعدادی از پاورپوینتها و وبلاگها را در مورد معماری چندین سایت مشهور بررسی کردیم. توضیحات معماری این سایتها اغلب از زوایای متفاوت و با تاکیدات متفاوت است. قالب مشترکی حتی برای آمار سایت (برای مثال، تعداد درخواستها در ثانیه، تعداد دسترسیها به پایگاه داده، تعداد و اندازهی UCCهای ذخیرهشده، و…) وجود ندارد. علاوه بر این، توضیحات قابل دسترس معماریها و آمار سایت در مورد برخی از سایتها مربوط به همین اواخر و برخی دیگر مربوط به تاریخهای گذشته است. بر این پایه، ما در این بخش تنها میتوانیم مشخصههای عمومی اجرا و معماری سایتهای بزرگ را ارائه دهیم.
۱.۵. اجرا
فیسبوک، یوتیوب، و فلیکر روی سختافزار مناسب و با استفاده از پُشتهی نرمافزاری
منبعباز LAMP، سیستم عامل لینوکس، وب سرور آپاچی، سیستم پایگاه دادهی MySQL، و زبان برنامهنویسی وب PHP توسعه داده شدهاند [۳]، [۱۱۲]، [۹] و [۴]. مایاسپیس با استفاده از فنآوریهای مایکروسافت توسعه داده شده است که شامل سیستم عامل ویندوز، ASP .NET 2.0، وب سرور خدمات اطلاعات اینترنت (IIS)، و سیستم پایگاه دادهی SQL Server 2005 میشود [۷]. توییتر با استفاده از لینوکس، زبان برنامهنویسی Ruby روی سرور اپلیکیشن Rails، وب سرور Mongrel، و MySQL توسعه داده شده است. لینکدین با استفاده از سیستم عامل سولاریس سان میکروسیستمز، جاوا، سرورهای اپلیکیشن جاوا منبعباز Tomcat و Jetty، نرمافزار جستجوی متن منبعباز Lucene، و سیستم پایگاه دادهی Oracle و MySQL توسعه داده شده است [۵].
واضح است که یکی از دلایل انتخاب نرمافزار منبعباز ملاحظات هزینهای است، چرا که اغلب سایتها به صورت کارهای ابتدایی با ریسک مالی آغاز شدهاند و باید نسبت به هزینهها محتاط میبودند. دلیل دیگر، بلوغ نسبی و قابلیت اطمینان نرمافزار است. علاوه بر این، زمانی که مهندسان متحمل کشمکشهای بسیاری بر سر کارآیی و بسطپذیری شدند، در دسترس بودن کد منبع این امکان را به آنها داد که بتوانند تغییرات مورد نیاز را روی نرمافزار اعمال کنند [۹].
اغلب سایتهای بزرگ در ابتدا بسیار کوچک بودند و روی تعداد اندکی سرور کار میکردند. به طور نوعی، دارای یک پایگاه دادهی اصلی و یک پایگاه دادهی پشتیبان بودند. طراحی نسخههای اولیهی این سایتها، و سایتهایی که در حال حاضر نیز کوچک باقی ماندهاند، حول انواع مختلفی از داده و توابع (یا روشهای شیءگرا) تمرکز مییابد که به هر کدام از انواع داده اعمال میگردد. انواع داده شامل دادهی ثبتنام اعضا، ویدئوهای ارسال شده توسط اعضا، عکسهای ارسال شده توسط اعضا، دادهی فعالیتهای اعضا، دادهی دوستان اعضا، و … میشود. تابع ثبتنام اعضا ID (یا آدرس ایمیل) اعضا را میخواند، در دادهی ثبتنام اعضا جسجو میکند که نسخهای مثل آن وجود دارد یا نه، رمز عبور را میخواند؛ ID و رمز عبور اعضا را ذخیره میکند؛ و یک فقره فهرست برای ID اعضا ایجاد میکند (برای دسترسی بعدی به ID اعضا). تابع ارسال ویدئو، ویدئوی در حال ارسال را، به همراه عنوان، توضیح، و برچسبهای داده شده توسط عضو میخواند و ذخیره میکند (در برابر ID عضوی که در حال ارسال ویدئو است).
نمونهای از معماری وبسایتهای اجتماعی کوچک در شکل ۳ نشان داده شده است که شامل وب سرور و سرور پایگاه داده است. وب سرور شامل کد اسکریپت و موتور اسکریپت برای اجرای کد اسکریپت، و نیز یک سیستم فایل برای ذخیرهی محتواهای استاتیک مانند اسناد HTML و تصاویر است. کد اسکریپت صفحات HTML دینامیک را از روی دادهی ذخیره شده در پایگاه داده تولید میکند. به دلایل مرتبط با کارآیی، بسطپذیری، و دسترسیپذیری (که در ادامه به اختصار بحث خواهد شد)، وب سرور، سرور پایگاه داده، و پایگاه داده باید دارای نسخهی پشتیبان باشند.
شکل ۳. نمونهای از معماری وبسایتهای اجتماعی کوچک.
۲.۵. چالشهای معماری
اگرچه امروزه توییتر سایت غولپیکری نیست، آمار سایت آن را در زیر میآوریم [۸]:
- بیش از ۳۵۰ هزار کاربر
- ۶۰۰ درخواست در ثانیه
- بهطور متوسط ۲۰۰ تا ۳۰۰ تماس با وب سرور در ثانیه (حداکثر ۸۰۰ در ثانیه)
- ۲۴۰۰ درخواست در ثانیه به MySQL
- بیش از ۱۶ گیگابایت memcache مورداستفاده (در ادامه بحث میشود)
- ۱ سرور MySQL روی یک رایانهی ۸ هستهای و ۱ سرور پشتیبان
- ۸ سرور SUNx4100
آمار زیر مربوط به سایت غولپیکر مایاسپیس است [۷].
- ۳۰۰ میلیون کاربر
- پردازش ۱.۵ بیلیون بازدید صفحه در روز، و ۲.۳ میلیون کاربر در روز
- فشار ۱۰۰ گیگابیت بر ثانیه بر اینترنت
- بیش از ۴۵۰۰ وب سرور
- بیش از ۱۲۰۰ سرور کَش (با ۱۶ گیگابایت کَش در حافظهی رَم)
- بیش از ۵۰۰ سرور پایگاه داده
همچنان که سایتهایی مانند یوتیوب، مایاسپیس، فیسبوک، فلیکر، لینکدین، توییتر، و… به صورت انفجاری رشد میکنند، مهندسان باید سه چالش مرتبط با معماری را حل کنند: کارآیی، بسطپذیری، و دسترسیپذیری. برای فهم و حل تنگناهای مربوط به کارآیی و مقیاسپذیری، مهندسان ناگزیر بودهاند که شروع به استفاده از ابزارهای نظارت بر شبکه و سیستم و ابزارهای تجزیه و تحلیل ترافیک وب و فایل گزارش ورود/خروج کنند. چالش کارآیی همان ارائهی پاسخ بلادرنگ به هر کدام از درخواستهای کاربر است. درخواستهای کاربر شامل جستجوی یک کاربر یا UCC یا گروه با استفاده از کلمات کلیدی، ثبت نام عضوی جدید، ورود یکی از اعضای کنونی، ارسال و مشاهدهی ویدئو، ارسال و مشاهدهی عکس، شناسایی دوستان از روی فهرست آدرس ایمیل یا پیامرسان، کاوش اعضای گروه، کاوش نتایج جستجو، و … میشوند. همچنان که ترافیک یک سایت افزایش پیدا میکند، تعداد اعضا افزایش مییابد، و/یا حجم دادهی ذخیرهشده در سایت افزایش مییابد، کارآیی سایت کاهش پیدا میکند. چالش بسطپذیری در واقع حفظ کارآیی در همان سطح قبلی است با وجود اینکه ترافیک، تعداد اعضا، و حجم دادهی ذخیرهشده افزایش مییابد. چالش دسترسیپذیری، آماده ساختن سایت برای ارائهی تمامی خدمات و دسترسیها به تمامی دادههای ذخیرهشده به تمامی کاربران در تمامی زمانها است.
شکل ۴ نمونهی معماری سایتهای غولپیکری مانند یوتیوب، مایاسپیس، فیسبوک، فلیکر، و… را نشان میدهد. در ادامه، اجزای کلیدی معماری و روشهای به کار رفته در برآورده ساختن سه چالش معماری را توضیح خواهیم داد.
شکل ۴. نمونهی معماری وبسایتهای اجتماعی بزرگ.
۱.۲.۵. افزایش سرعت وب سرورها
از آنجا که هر گونه دسترسی به یک وبسایت و منابع متصل به آن (مانند، محتواها) باید از درون وب سرور عبور کند، سایتها نیازمند این هستند که اطمینان حاصل کنند که وب سرور دچار اضافهبار نخواهد شد. سایتها درخواستهای ورودی را با استفاده از وسایل مختلف، مانند دیوارهای آتش و مدیر ترافیک HTTP برای سد کردن یا بازراهنمایی کردن (redirect) ترافیک ناخواسته یا معیوب، و شکلدهندهی ترافیک برای هموارتر کردن نقاط اوج درخواست، مدیریت میکنند. علاوه بر این، چنین سایتهایی بزرگ مانند یوتیوب، فیسبوک، و مایاسپیس از وب سرور سبک lighttpd به جای آپاچی، برای ارائهی خدمات مربوط به ویدئوها استفاده کردهاند. البته، مهندسان تعیین کردهاند که تتگنای اصلی برای وب سرورها مدت زمانی است که در حال انتظار طول میکشد تا به تماسهای روش راه دور (RPC) پاسخ داده شود.
سایتهای غولپیکر برای رسیدن به کارآیی بالاتر، از مزارع وب سرور استفاده میکنند که شامل چندین رایانهی قدرتمندتر با حافظهی اصلی و ظرفیت دیسک سخت بیشتر اند.
همچنین، سایتهای غولپیکر استفاده از یک متعادلکنندهی بار و/یا پراکسی سرورهای معکوس در جلوی مزرعهی وب سرور را مرسوم کردند. پراکسی سرور معکوس برای متعادلسازی بار مزرعهی وب سرور و کَش کردن هر دو محتوای استاتیک و دینامیک نصب میشود. همچنین، موجب ایجاد یک لایهی اضافی امنیتی میگردد. سایتهای عمدهای مانند فیسبوک، یوتیوب، و فلیکر از پراکسی سرور معکوس منبعباز Squid استفاده کرده اند.
۲.۲.۵ استفاده از حافظههای اصلی بهعنوان کش
سایتهای عمدهای مانند مایاسپیس، فیسبوک، فلیکر، یوتیوب، از memcacheها بهطور گستردهای استفاده میکنند. memcache یک جدول درهم درونحافظهای است که روی چندین سرور توزیع میشود و تبدیل به جزئی اساسی از معماری برای حل چالشهای مرتبط با کارآیی و بسطپذیری شده است. این جزء گوش به سوکت TCP (پروتکل کنترل انتقال) برای درخواستها میسپارد. جدولهای درهم در memcacheها حفظ میشوند تا بهسرعت به جستجوهای کلمهی کلیدی فراداده، مانند ID عضو، پاسخ داده شود. اندازهی memcache اغلب بیش از ۱۶ گیگابایت است.
علاوه بر این، برخی از سایتهای بزرگ مانند یوتیوب و مایاسپیس محتواهای دارای بیشترین دسترسی و کمترین دسترسی را روی مزارع سرور جداگانهای ذخیره میکنند، و محتواهای با بیشترین دسترسی را خارج از حافظههای اصلی یک مزرعهی سرور ارائه میکنند. به ویژه، مایاسپیس بیش از ۱۲۰۰ کش سرور را به خدمت میگیرد [۹].
۳.۲.۵ تقسیمبندی و کپی پایگاه داده
سایتهای بزرگ ناچار اند با حجم عظیمی از انواع مختلف داده، شامل فراداده (دادهی عضو، دادهی دوستان)، دادهی عکس، دادهی عکس کوچک، دادهی ویدئو، و… سروکار داشته باشند. این سایتها مزارع سرور متفاوتی را برای مدیریت انواع متفاوت داده معین میکنند.
سایتهایی مانند یوتیوب، مایاسپیس، فیسبوک، فلیکر، لینکدین، و… پایگاه داده را بر اساس خدمات (برای مثال، پروفایل عضو، ایمیلها، اخبار، ویدئوها، و…) تقسیمبندی میکنند و برای هر خدمت مزرعهی سرور اپلیکیشن متفاوتی را استفاده میکنند. این امر بهطور طبیعی بار را روی سرورهای اپلیکیشن و سرورهای پایگاه داده توزیع میکند. علاوه بر این، این سایتها چندین کپی از تمامی پایگاههای داده نگه میدارند. این امر به منظور حل چالشهای کارآیی، بسطپذیری، و دسترسیپذیری است.
این سایتهای بزرگ تقسیمبندی و کپی پایگاه داده را تا سطح جدولهای وابسته نیز توسعه میدهند. از همین رو، جدول وابستهی بسیار عظیمی (برای مثال، ردیفها و ستونها) را در قالب چندین جدول کوچکتر تقسیمبندی (تجزیه) میکنند که این جداول شامل برخی از ستونها (برای مثال، «تجزیهی عمودی») و/یا ردیفهای (برای مثال، «تجزیهی افقی») جدول اصلی هستند. همچنین، چندین کپی از برخی تقسیمبندیهای جدول نگه میدارند. برای مثال، سایتهایی مانند یوتیوب، فلیکر، لینکدین، و مایاسپیس جدول اعضا را به قسمتهای جداگانهای تجزیه میکنند و هر قسمت را کپی مینمایند [۹] و [۷]. مایاسپیس در هر قسمت یک میلیون کاربر را نگهداری میکند؛ و نیاز به ۳۰۰ قسمت برای نگهداری تمامی ۳۰۰ میلیون عضو ثبتشده دارد. هر کدام از اعمال تقسیمبندی و کپی میتواند به فائق آمدن بر چالشهای کارآیی، بسطپذیری، و دسترسیپذیری کمک نماید. البته، اگر این کار بهطور ضعیف انجام گیرد، عمل تقسیمبندی میتواند منجر به الحاقهای نالازم و پرهزینه شود؛ و عمل کپی نیز موجب بروز مشکل در هماهنگسازی تمامی کپیها به هنگام بهروزرسانی یکی از آنها گردد.
باید خاطرنشان کرد که اگر نه همه، اما اغلب سایتهای بزرگ تضمینی در مورد ثبات و بینقصی پایگاههای دادهی خود نمیدهند. برای مثال، برخی از دادههای ارسال شده توسط کاربران (برای نمونه، نظرات روی بوردهای بحث، وضعیت دوستان، UCCها) به هنگام خرابی هارد دیسکها از دست میروند، برخی از بهروزرسانیهای دادهها (برای نمونه، وضعیت دوستان، تماس های آنلاین) انعکاس نمییابند در حالی که به لحاظ منطقی باید منعکس شوند، وغیره. سیستمهای پایگاه دادهی وابستهی امروزی، مانند اوراکل، DB2، SQL Server، و MySQL طوری طراحی شدهاند که ثبات و بینقصی پایگاه داده را به هنگام چندین تراکنش همزمان (برخی شامل نوشتن داده به پایگاه داده، و برخی شامل خواندن از پایگاه داده) و خرابیهای رایانهای (مانند، سرورها و هارد دیسکها) تضمین کنند. این امر به این دلیل است که آنها به منظور پشتیبانی از برنامههای پردازش تراکنش آنلاین «مأموریتهای حیاتی»، مانند سپردهگذاری و سپردهبرداری بانکی، ثبت سفارش، و … طراحی شدهاند. البته، برای تضمین ثبات و بینقصی پایگاه داده، سیستمهای پایگاه داده باید کارهای زیادی را انجام دهند، که تا حد زیادی دستوپاگیر کارآیی میشود. از آنجا که پیگیری دادهی دوستان و UCCها و … در وبسایتهای اجتماعی دقیقاً مصداق «مأموریت حیاتی» نیست، مقداری نقص و عدم ثبات دادهها، اگر چه موجب آزار کاربران زیادی خواهد شد اما میتواند تا حدودی قابل تحمل باشد. این چنین، مهندسانی که در این سایتهای بزرگ با مسائل مربوط به کارآیی و بسطپذیری درگیر هستند، از آزادی عمل بیشتری در قبال بینقصی و ثبات داده برخوردارند.
۴.۲.۵ استفاده از مزارع سرور
سایتهای غولپیکر از مزارع سرور، به جای صرفاً دو برابر کردن آن، برای هر کدام از سه جزء اساسی سایت استفاده میکنند. به ازای هر مزرعهی سرور، یک سرور کنترل وجود دارد که توزیع کار، تعادل بار، و بازپیکربندی دینامیک مزرعهی سرور (برای مثال، افزودن سرور جدید، بیرون کشیدن سرور) را مدیریت میکند. استفاده از مزارع سرور کمک به حل مشکلات مربوط به کارآیی، بسطپذیری، و دسترسیپذیری میکند.
۵.۲.۵ ساماندهی هارد دیسکها
برخی از سایتهای بزرگ از آرایههای دیسک استفاده میکنند، و مایاسپیس با بهکارگیری شبکهای از فضای ذخیرهسازی (SAN) از ذخیرهسازی مجازی بهره برده است تا مشکلات مربوط به I/O دیسک را کاهش دهد و دسترسیپذیری ذخیرهسازی را بهبود بخشد [۷].
۶.۲.۵ سرورهای افزونه و پشتیبان پایگاه داده
از آنجا که یک سایت بزرگ از هزاران یا دهها هزار سختافزار تشکیل شده است، خرابی سرور به صورت مکرر اتفاق میافتد. سایتهای بزرگ هر سرور را با یک سرور پشتیبان جفت میکنند. این کار به حل مشکلات دسترسیپذیری کمک میکند. هنگامی که سروری خراب میشود، پشتیبان آن وظیفهی پردازشی آن را به عهده میگیرد.
تمامی سایتها طی روال منظمی از پایگاه داده پشتیبان میگیرند تا در صورت خرابی هارد دیسکها و سرورها آن را بازیابی کنند. آنها از پایگاه داده به بهطور کلی یا تنها بخشهایی منتخب به صورت روزانه، هفتگی، دو هفتگی، یا ماهانه پشتیبان میگیرند.
۷.۲.۵ حرکت به سمت معماری ۶۴ بیتی
مایاسپیس، به منظور بهبود کارآیی، ساختار خود را به معماری پردازشگر ۶۴ بیتی تغییر داد که شامل ویندوز ۲۰۰۳ ۶۴ بیتی و SQL Server 2005 64 بیتی است [۷].
۶. کاربردهای وبسایتهای اجتماعی
وبسایتهای اجتماعی صدها میلیون از افراد و کوهستانی از UCCها را از سراسر جهان به خود جلب کردهاند. در حال حاضر بسیاری از کاربران میتوانند از مزایای دسترسی به تعداد عظیمی از افراد و حجم انبوهی از UCCهای موجود در وبسایتهای اجتماعی بهرهمند شوند.
در این بخش، طبقهبندی کاربردهای وبسایتهای اجتماعی را ارائه خواهیم داد. کاربران وبسایتهای اجتماعی را به سه نوع تقسیمبندی میکنیم: کاربران شخصی، بنگاههای تجاری، و حکومت. کاربردها و مزایای وبسایتهای اجتماعی را برای هر کدام از این سه نوع کاربر بررسی خواهیم کرد. جدول ۷ کاربردهای وبسایتهای اجتماعی را بهطور خلاصه بیان میکند. باید توجه کرد که هر کاربردی نیازمند همه یا برخی از ویژگیهای اساسی بحثشده در بخش ۳ است. فهرست ویژگیهایی که برای فراهمسازی هر کاربرد لازم است، در ستون «ویژگیهای فراهمساز» جدول ۷ آمده است.
جدول ۷. کاربردهای وبسایتهای اجتماعی.
ویژگیهای اساسی وبسایتهای اجتماعی | ویژگیهای فراهمساز | کاربردها | کاربران |
---|---|---|---|
۱. پروفایلهای شخصی۲. راهاندازی تماسهای آنلاین۳. شرکت در گروههای آنلاین۴. ارتباط با تماسهای آنلاین۵. بهاشتراکگذاری UCCها۶. بیان نقطهنظرات۷. پیدا کردن اطلاعات۸. نگهداری کاربران | ۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶ | وسایل جدید ارتباطی | کاربران شخصی |
۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷, ۸ | منبع جدید دانش | ||
۳, ۴, ۵, ۶, ۷, ۸ | شرکت در گروههای آنلاین مورد علاقه | ||
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷, ۸ | منبع جدید سرگرمی | ||
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶ | نقطهی عزمیت جدیدی برای بیان عقاید و خصوصیات خود (خودبیانگری) | ||
۱, ۷ | فهرست راهنمای آنلاین افراد | ||
متفرقه | |||
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷, ۸ | بازاریابی و مدیریت روابط مشتری | بنگاههای تجاری | |
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷ | اینترانتهای شرکتی | ||
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷ | شبکهسازی همتای خارجی | ||
متفرقه | |||
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷ | حاکمیت | حکومت | |
۱, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷ | اجرای قانون | ||
۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷ | مبارزات انتخاباتی | ||
۱, ۳, ۵, ۶, ۷ | روند اقدامات قانونی |
۱.۶. کاربران شخصی
۱.۱.۶. وسایل جدید ارتباطی
وبسایتهای اجتماعی تبدیل به وسایل جدیدی، فراتر از ایمیل، پیامرسانی متنی، و تلفن همراه، برای ارتباط افراد با دیگران شدهاند. این سایتها وسایل جدیدی را برای ارتباط کاربر با جامهی آنلاین کاربر فراهم میکنند که به صورت ناهمزمان (یعنی بدون نیاز به پاسخگویی بلادرنگ) عمل میکنند. کاربر میتواند یک پیام یا UCC را به بسیاری از افراد ارسال کند، و در هر زمان پیامها و UCCهای ارسالشده توسط دیگر افراد را مشاهده کند و به آنها پاسخ دهد.جامعهی آنلاین کاربر میتواند شامل دوستان آفلاین او که عضو همان سایت هستند، دوستان آنلاین جدید (در واقع، فقط آشنایان [۶۷])، و گروههای آنلاینی باشد که کاربر به آنها میپیوندد. کاربر میتواند UCCهای جدیدی را ارسال کند و پروفایل خود را به روز نماید، و شبکهی آنلاین کاربر (دوستان، اعضا و غیراعضا) نیز میتوانند در هر زمان آنها را مشاهده نمایند. و برعکس، کاربر نیز میتواند در هر زمان UCCهایی را که دوستان آنلاین، گروهها و دیگر کاربران ارسال میکنند، مشاهده کند؛ و بهروزرسانیهای انجامشده بر وضعیت و فعالیتهای دوستان و گروهها را دریافت کند. اگرچه بسیاری از UCCها و بهروزرسانیها برای کاربر بیربط یا ناچیز است، برخی از آنها میتوانند مفید و جالب باشند. در هر حال، به نظر میرسد که بسیاری از افراد، بهویژه جوانان، معتاد این روش جدید ارتباطی شدهاند. ورود به وبسایتهای اجتماعی، در کنار بررسی ایمیلهای رسیده، تبدیل به یک «فعالیت ضروری» پیشازصبحانه برای بسیاری از جوانان و خانوادهها در امریکا شده است[۸۷]. بسیاری از افراد مشهور، مانند رئیسجمهور امریکا باراک اوباما، اُپرا وینفری (مجری زن یکی از برنامههای گفتگو-نمایش امریکا)،شکیل اُنیل (بازیکن بسکتبال امریکایی)، بریتنی اسپیئرز (خوانندهی امریکایی)، مارتا استوارت (شخصیت تلویزیونی امریکایی)، دِمی مور (بازیگر زن امریکایی)، و… عضو سایتهای شبکهی اجتماعی، مانند فیسبوک و توییتر شدهاند [۵۲] و [۱۰۷]. یکی از انگیزههای آنها میتواند ارتقا جایگاه خود و حفظ آن در منظر عموم افراد باشد. علاوه بر این، ممکن است بسیاری از آنها افراد دیگری را داشته باشند که به جای آنها مینویسند و به اصطلاح شبحنویسی میکنند [۲۴]. در هر حال، این افراد از وبسایتهای اجتماعی به عنوان وسیلهی جدید ارتباطی با پایگاههای هواداران خود استفاده میکنند.
۲.۱.۶. منبع جدید دانش
UCCها وبسایتهای اجتماعی را تبدیل به منبع جدیدی از دانش جمعی میکنند، فراتر از منابع دانشی که موتورهای جستجوی اینترنت میتوانند در آنها به کاوش بپردازند. این UCCها شامل عکسها، ویدئوها، موسیقی، وبلاگها، نظرات، و… است. علاوه بر این، کاربر میتواند درگیر گفتگوهای یک-به-یک یا یک-به-بسیار با شبکهی آنلاین خود شود تا پاسخهای پرسشهایی با درجهی اهمیت معین برای خود را بیاید یا بدهد (برای مثال، چرا من بعد از جراحی عوارض جانبی بدی از مصرف یک داروی خاص را تجربه میکنم؟ آیا کسی می تواند دندانپزشک خوبی را در ناحیهی خاصی از شهر توصیه کند؟).
۳.۱.۶. شرکت در جوامع آنلاین
وبسایتهای اجتماعی در ذات خود جوامع آنلاینی هستند که به اعضا این فرصت را میدهند تا با افراد زیادی تعامل داشته باشند، همگام با جهان باقی بمانند، کمکی دریافت کنند، و گهگاه به دیگران کمک نمایند. اگرچه سایتهای غولپیکری مانند فیسبوک، مایاسپیس، یوتیوب، فلیکر، و…، و دیگر سایتهای بزرگ بیشترین پوشش رسانهای را دریافت میکنند، هزاران سایت کوچک وجود دارند که نیازها و علایق افراد از تمامی اقشار را برآورده میسازند. حتی، به گزارش کلیفورد [۲۱]، بسیاری از افراد پیر که از ملالت و خستگی به حال مرگ افتادهاند، از وبسایتهای اجتماعی «دلیلی برای ادامهی زندگی» برای خود یافتهاند.
تقریباً تمام وبسایتهای اجتماعی این امکان را برای کاربران مهیا ساختهاند که به گروههای موجود بپیوندند و گروههای جدیدی را آغاز نمایند. گروههای موجود شامل مواردی میشوند که خود این سایتها ارائه میدهند و گروههایی که اعضا آنها را راه انداختهاند. گروههایی که این سایتها ایجاد کردهاند بر اساس تعداد اندکی از صفات عادی اعضا هستند؛ صفاتی مانند مدرسهی محل تحصیل، کارفرمایان، شهرهای محل اقامت، و غیره. سایتهایی که خود اعضا راه انداختهاند بر اساس انواع مختلف علاقه، سرگرمی، و انگیزهها است [۷۵] و [۱۱۱]. سایتهای عمومی محبوب هزاران گروه علاقمندی را میزبانی میکنند. اعضا میتوانند با افراد بسیاری در گروه خود تعامل داشته باشند که این افراد می توانند با اطلاعات، توصیه، و شبکههای شخصی به دیگری کمک نمایند.
نوجوان ۱۶ سالهای در فیسبوک گروهی به نام «۱,۰۰۰,۰۰۰ استرانگ برای استفن تی. کولبرت برای رئیسجمهور ایالات متحده» ایجاد کرد که ما آن را شوخی فرض میکنیم. اما، این گروه در کمتر از یک هفته ۷۵۰,۰۰۰ عضو پشتیبان جمع کرد. (مقایسه کنید با کمپین انتخاباتی باراک اوباما که ۸ ماه طول کشید تا ۳۸۰,۰۰۰ پشتیبان جمعآوری نماید [۷۷].) با این حال، این مورد بهنظر احمقانه، پتانسیل عظیم وبسایتهای اجتماعی محبوب را در سازماندهی سریع گروههای علاقمندی وسیع نشان میدهد.
افراد زیادی از وبسایتهای اجتماعی برای ترویج بسیاری از انگیزهها بهره بردهاند. همچنان که پیش از این دیدهایم، فیسبوک در کشورهای عرب به ابزاری برای ساماندهی حق انتخاب در مورد چیزهایی مانند حقوق بشر، آزادی بیان، و دموکراسی تبدیل شد. کاربران، گروههای بیشماری را مانند «مصر را آزاد کنید» و «نه به دستگیری روزنامهنگاران» تشکیل دادند یا به آنها پیوستند [۳۳]. مصرییان جوان خشم خود نسبت به حملات هوایی اسرائیل بر ضد مواضع حماس در نوار غزه را در فیسبوک بیرون ریختند [۷۲]. علاوه بر انگیزههای سیاسی، گروههایی برای دیگر انگیزهها، مانند نیکوکاری، محیط زیست، پشتیبانی از نامزدهای سیاسی، و… وجود دارند.
۴.۱.۶. منبع جدید سرگرمی
اغلب مردم نیازمند این هستند که خود را سرگرم کنند تا از زندگی لذت برند، خود را بازسازی کنند، و اوقات بیکاری خود را بگذرانند. مردم از وبسایتهای اجتماعی به عنوان منبع جدید سرگرمی استفاده میکنند. بسیاری از افراد حسابهایی روی چندین وبسایت اجتماعی دارند، و با پشتکار و بهصورت مرتب از آنها بازدید میکنند. آنها زمانی را صرف ایجاد و ارسال UCCها میکنند. پروفایل شخصی خود را بهروزرسانی میکنند، و بهروزرسانیهایی در مورد جزئیات زندگی روزانهی خود برای شبکهی آنلاین خود مینویسند تا آنها را بخوانند و پاسخ دهند. عکسها و ویدئوهای موجود در فلیکر، یوتیوب، هولو (Hulu)، و… را مشاهده میکنند. در مایاسپیس، یوتیوب، آیلایک، و… به موسیقی گوش میکنند. مقالات خبری را در دیگ میخوانند. میکروبلاگها (یا همان «توییدها») را در توییتر بررسی میکنند. بهروزرسانیهای فیسبوک را میخوانند و عکسهای ارسال شده توسط شبکههای آنلاین خود را تماشا میکنند.
محبوبیت عظیم وبسایتهای اجتماعی به عنوان منبع سرگرمی هنگامی به خوبی اثبات میشود که افراد مستعد اما گمنامی را در نظر بگیرید که وقتی ویدئوهایی از آنها روی یوتیوب ارسال میشود، با چه سرعت زیادی به شهرت جهانی دست مییابند. پاول پوتس و سوزان بویل تنها دو نمونه از این افراد هستند. ویدئوهای یوتیوبی از اجرای نمایش آنها در برنامهی تلویزیونی استعدادیابی انگلستان «Britain’s Got Talent» بیش از ۵۰ میلیون بازدید را به خود جلب کردند. خوانندهی گمنام اما مشتاقی در امریکا از طریق پروفایل مایاسپیس خود و موسیقیهای ارسالیاش برای مشهور شدن خیز بلندی برداشته است [۷۴].
۵.۱.۶. نقطهی عزیمت جدیدی برای خودبیانگری
به نظر میرسد که تعداد بسیار شگفتانگیزی از افراد تمایل قوی اما محصورشدهای برای خودبیانگری و خودخشنودی داشتهاند که از کمک به دیگران ایجاد میشود. سه نوع فرصت برای خودبیانگری آنلاین وجود دارد. اولی، ارسال UCCها و بهروزرسانیهای وضعیت است. دومی، پاسخگویی به UCCها و بهروزرسانیهای ارسال شده توسط دیگران، و شرکت در بحثها است. سومی، کمک آنلاین به دیگران است.
افراد زیادی عکسهای شخصی (مانند، مسافرتها، مهمانیها، اجتماعات خانوادگی) و بهروزرسانیهایی جزئی در مورد زندگی روزانهی خود و افکارشان (مانند، کجا و چه چیزی برای ناهار خوردهاند، در چه مهمانیهایی شرکت کردهاند، چه فیلمهایی تماشا کردهاند، کی به تعطیلات میروند، و…) ارسال میکنند. به نظر میرسد که این کارها از حس خود-دلگرمی ناشی میشود و متعلق به همان حالت خودبیانگری است.
به نظر میرسد که بسیاری از افراد آمادگی دارند تا بهصورت آنلاین با دیگران ارتباط برقرار کنند، چرا که باور دارند آن افرادی که تاکنون آنها را ملاقات نکردهاند، افراد خوب و دوستانی بالقوه هستند. آنها برای پاسخگویی به پرسشهای آنلاین ارسالشده توسط دیگران وقت صرف میکنند. شاید این نحوهی تفکر، دلیل اصلی موفقیت دانشنامهی آنلاین ویکیپدیا بوده است. ۱۰ میلیون مقاله (۲.۳ میلیون به زبان انگلیسی) در ویکیپدیا [۹۶] با مشارکت و همکاری هزاران داوطلبی ایجاد شده است که، بدون هیچ چشمداشت مالی، میخواستند به دیگران کمک کنند.
۶.۱.۶. فهرست راهنمای آنلاین افراد
درست همانطور که امروزه مردم برای یافتن پاسخ انواع مختلف پرسشها رو به موتور جستجوی اینترنتی میآورند، برای یافتن فردی که ممکن است در جایی از این جهان زندگی کند رو به وبسایتهای اجتماعی میآورند. این امر نتیجهی طبیعی این واقعیت است که بسیاری از سایتها دهها یا صدها میلیون عضو جمعآوری کردهاند. بهعلاوه، تعداد اعضای سایتهای محبوب بیشتر از جمعیت بسیاری از کشورها است. بنا بر این، پایگاه دادهی چنین سایتهایی تبدیل به «فهرست راهنمای جهانی» مردم شده است. کارفرمایان برای جستجوی نام متقاضیان کار به سراغ وبسایتهای اجتماعی میروند تا بیشتر دربارهی آنها بدانند؛ مدیران مدرسه نام متقاضیان پذیرش را در این سایتها جستجو میکنند؛ و پلیس نام متجاوزان جنسی معروف یا مظنونان بزهکار را در این سایتها جستجو میکند.
در حال حاضر، برخی از افراد وبسایتهای اجتماعی را جستجو میکنند تا صاحبان اقلام گمشدهای را که مییابند، شناسایی کنند. Stone [85] موارد مختلفی از اقلام گمشده، مانند کیف پولها، تلفنهای همراه، دوربینهای دیجیتال، و… را گزارش میکند که به صاحبان خود بازگردانده شدهاند. مردمی که آن اقلام را پیدا کردند، از وبسایتهایی اجتماعی مانند فیسبوک برای پیدا کردن صاحبان یا دوستان صاحبان استفاده کردهاند. فردی که یک دوربین دیجیتال گمشده را پیدا کرده بود، روی وبسایتی اجتماعی برخی از عکسهای موجود در دوربین را ارسال کرده بود. برخی از افرادی که عکسها را دیده بودند نشانههایی داده بودند از مکانهایی که عکسها در آنجا گرفته شده بودند، و خیلی زود صاحب دوربین پیدا شده بود.
۷.۱.۶ متفرقه
حجم انبوه دادههای اجتماعی ذخیره شده در وبسایتهای اجتماعی، و ویژگیها، و پیچیدگیهای روبهافزایش آنها، به خودی خود کاربردهایی دارند. این دادهها، اگر بهدرستی بهکار روند، میتوانند دانش جدیدی را ایجاد کنند. با تجزیه و تحلیل این دادهها، پژوهشگران علم رایانه در زمینهی دادهکاوی میتوانند راههای دستهبندی خودکار UCCها و پروفایلهای شخصی را بهبود دهند. نتایج چنین پژوهشی میتواند در راههای بسیاری بهکار رود؛ برای مثال، غربالگری اسپم جاسازیشده در UCCها، کمک به شبکههای تبلیغاتی آنلاین برای تبلیغات هدفمند هوشمندانهتر، و غیره. دانشمندان اجتماعی میتوانند دادههای اجتماعی (کاربران، دوستان آنها، گروههای آنها، ارتباطات بین آنها) را تجزیه و تحلیل نمایند تا برای مثال، بهتر بفهمند چگونه سلیقه، عادات و ارزشهای مردم شکلگیری روابط اجتماعی را تحت ثأثیر قرار میدهند و برعکس [۷۰].
ویژگیهای ارائهشده توسط وبسایتهای اجتماعی، و مهارت چگونگی بهکارگیری آنها، میتواند به دانشآموزان جوان و کاربران غیرفنی کمک کنند تا مهارتهای فنآوری اطلاعات، ویرایش و شخصیسازی محتوا، استفاده از وسایل مختلف ارتباطات مبتنی بر اینترنت، تفکر دربارهی قالب صفحات وب، و… را توسعه دهند [۷۱].
۲.۶. بنگاههای تجاری
۱.۲.۶. بازاریابی و مدیریت روابط مشتری
وبسایتهای اجتماعی مبدل به وسیلهی قدرتمندی شدهاند که بنگاههای تجاری و موسسات غیرانتفاعی میتوانند برای بازاریابی محصولات و خدمات خود، و مدیریت روابط مشتری از آنها استفاده کنند [۴۰]، [۶۹] و [۱۱۱]، و از همان ابتدا، موسیقیدانهای مستقل موسیقی خود را روی این سایت ارسال و بازاریابی میکنند. هماکنون، بسیاری از بنگاههای تجاری اطلاعیههای مربوط به ارائهی محصول، عکسها، و ویدئوهای مربوطه را به سایتهایی مانند فیسبوک، مایاسپیس، توییتر، یوتیوب، فلیکر، لینکدین، و… ارسال می کنند. همچنین، هر دو نوع نظرات مثبت و منفی را که اعضا در مورد محصولات و خدمات آنها میدهند، زیر نظر میگیرند و به آنها پاسخ میدهند. گفته میشود که ۲۶۰,۰۰۰ بنگاه تجاری در امریکا از وبسایتهای اجتماعی برای ارتقاء تجارت خود استفاده میکنند [۵۱].
بنگاههای تجاری میتوانند روی اغلب وبسایتهای اجتماعی پروفایلها را به رایگان بهدست آورند. البته، باید سطح مناسبی از سرمایهگذاری را روی ابتکارات وبسایت اجتماعی خود انجام دهند. لازم است که محتواهایی را بهطور حرفهای آماده سازند. همچنین، باید کارمندان واجد شرایطی را تعیین کنند که حضور آنها را در وبسایتهای اجتماعی مدیریت کنند تا با نظرات و درخواستهای کاربران تعامل برقرار کنند، فحوای واکنش کاربران را بسنجند، و غیره. واکنشهای منفی در وبسایتهای اجتماعی میتوانند بهطور گسترده و بهسرعت منتشر شوند.
برای مثال، Amazon.com بهسرعت به بلوایی در وبسایتهای اجتماعی واکنش نشان داد. Amazon.com کتابهای دستههای «مردان همجنسباز» و «زنان همجنسباز» را تحت یک دسته با نام کتابهای «بزرگسال» دستهبندی کرد. این کار منجر به بلوایی در توییتر شد. Amazon.com بهسرعت اطلاعیهای مبنی بر پوزشخواهی منتشر کرد و دستهبندی آن کتابها را به حالت اول بازگرداند [۵۴].
علاوه بر این، امور بازاریابی در وبسایتهای اجتماعی، اگر به درستی انجام نشوند، گاهی میتوانند منجر به نتیجهی معکوس شوند. یک مورد که در این باره گزارش شده است، مسابقهی ویدئوی تبلیغاتی کاربر-ساختی در یوتیوب بود که بنگاهی تجاری به نام مالیبو (Malibu) برای ارتقای محصول خود به نام Banana Rum حامی مالی این مسابقه شده بود [۹۰]. در قوانین مسابقه که توسط مالیبو و آژانس روابط عمومی (آژانسی که مسابقه را برای مالیبو مدیریت میکرد) منتشر شده بود، یک مورد اختلاف واضح وجود داشت. برخی از شرکتکنندگان مسابقه احساس کردند که این مسابقه از قوانین گفتهشده پیروی نکرده است، و نارضایتی خود را با صدای بلند در یوتیوب فریاد زدند؛ حتی، یکی از شرکتکنندگان یک ویدئوی توطئهآمیز ۶ دقیقهای روی یوتیوب ارسال کرد.
۲.۲.۶. اینترانتهای شرکتی
از آنجا که وبسایتهای اجتماعی مجموعهای غنی از ویژگیها را برای شبکهسازی آنلاین و بهاشتراکگذاری UCCها ارائه میدهند، بنگاههای تجاری کوچک در حال حاضر از وبسایتهای اجتماعی به عنوان اینترانت شرکت بهره میبرند. به بیان دیگر، بسیاری از بنگاههای تجاری کوچک کارهای روزانهی خود را روی وبسایتهای اجتماعی انجام میدهند. مدیریت اطلاعیهها را به کارمندان ارسال میکند، و کارمندان را تشویق میکند تا اسناد کاری را به اشتراک گذارند، فایلهای پاورپوینت را ارسال کنند، و پیامها را رد و بدل نمایند [۹۹].
بنگاههای تجاری، به منظور استفاده از وبسایتهای اجتماعی به عنوان اینترانت شرکت، معمولاً نیاز به وبسایتهای شبکهی اجتماعی «بسته» دارند. دو راه وجود دارد که بنگاههای تجاری میتوانند در وبسایتهای اجتماعی بسته کار کنند. یکی، ایجاد شبکهی اجتماعی تجاری بسته روی یک سایت شبکهی اجتماعی باز است. لینکدین امکانی به نام «گروههای شرکتی» و فیسبوک نیز امکانی به نام «فیسبوک برای بنگاه تجاری» را به این منظور ارائه مینمایند. خدمات لینکدین برای شرکتهای تجاری رایگان نیست. راه دیگر، ایجاد شبکهی اجتماعی تجاری بسته با استفاده از یک نرمافزار شبکهی اجتماعی تجاری، مانند IBM Lotus Connections، Microsoft Sharepoint، NewsGator (Sharepoint add-ons)، Jive Software، SelectMinds، Contact Software، Leverage Software، و… است [۴۱] و [۲۶].
۳.۲.۶. شبکهبندی همتا
دو کلاس گسترده از شبکههای همتا وجود دارد. یکی، شبکهای داخلی است که شبکهای از همتاها درون یک بنگاه تجاری است. دیگری، شبکهای خارجی است که شبکهای از همتاها از سازمانهای متفاوت (دیگر بنگاههای تجاری، دانشگاهها، حکومت، و…) است.
بنگاههای تجاری گاهی میتوانند از شبکههایی خارجی که کارمندانشان روی وبسایتهای اجتماعی باز نگهداری میکنند، بهرهمند شوند. کارمندان میتوانند این شبکهها را برای استخدام کارمندان تازه بهکار برند، و توصیهها و اطلاعات لازم را به دست آورند. البته، این کار جنبهی منفی نیز دارد. ممکن است کارمندان، اسرار تجاری را به همتایان خارجی خود لو دهند، تصویر نامساعدی از کارفرمایان خود ارائه دهند، و/یا ممکن است توسط همتایان خود نیز به عنوان نیروی تازه استخدام شوند [۴۱].
۴.۲.۶. متفرقه
پروفایل کاربر، شبکهی دوستان، گروههای پیوسته، UCCهای ارسالشده، و… میتوانند به آنچه کاربر در رزومهی خود نشان میدهد، افزوده شوند. بهطور روزافزونی، کارفرمایان و مدیران مدرسه، و… از چنین اطلاعات اضافهای در استخدام، اخراج، و پذیرش استفاده میکنند. مدیران مدرسه گاهی دانشآموزان آینده را روی وبسایتهای اجتماعی جستجو میکنند. اگر ارسالهای نامناسبی را از طرف آنها پیدا کنند، اغلب پذیرش آنها را رد میکنند. کارفرمایان نیز کار مشابهی را در قبال متقاضیان کار و کارمندان کنونی خود انجام میدهند. آنها ممکن است که تصمیم بگیرند که آن متقاضیان را استخدام نکنند، یا تصمیماتی انضباطی بگیرند یا حتی آن کارمندان را اخراج نمایند، اگر مشخص شود که کارمندان، حتی در ساعات غیر اداری، برخلاف دستورالعمل کارفرما و قوانین حفظ اسرار رفتار کردهاند. بیش از ۲۰ درصد مدیران استخدام، بر اساس اطلاعات بهدست آمده از وبسایتهای اجتماعی، اطلاعاتی مانند مصرف مشروبات الکلی، استفاده از مواد مخدر، نظرات منفی در مورد کارفرمای پیشین، دروغهایی دربارهی شرایط صلاحیت، و…، تصمیم میگیرند که متقاضیان موردنظر آن شغل را استخدام نکنند [۹۱]، [۲۲] و [۵۶]. Hoover [41] طبق گزارش پژوهشی Forrester بیان میکند که ۱۴ درصد از شرکتها کارمندان را تحت تنبیههای انضباطی قرار دادند و ۵ درصد آنها را به دلیل تخلفات مرتبط با سایتهای شبکهی اجتماعی اخراج کردند.
۳.۶. حکومت
۱.۳.۶. حاکمیت
همانند بسیاری از بنگاههای تجاری، برخی از نهادهای حکومتی، مانند ادارهی کل مدیریت اورژانس فدرال امریکا (FEMA) و آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA)، نیز در وبسایتهای اجتماعی حضور دارند تا به آسانی به تعداد زیادی از افراد دسترسی داشته باشند. آنها میتوانند هم اطلاعاتی را منتشر کنند و هم بازخورد آن را دریافت نمایند. برای مثال، EPA گروهی را در فیسبوک ایجاد کرده است و به افراد این امکان را میدهد که از تمام تسهیلات شبکهی اجتماعی آن استفاده کنند.
۲.۳.۶ اجرای قانون
درست همانند کارفرمایان و مدیران مدرسه، نهادهای اجرای قانون نیز شروع به استفاده از وبسایتهای اجتماعی به دو روش مختلف کردهاند. یکی، جستجوی پروفایلها، بهروزرسانیها، و UCCهای موجود در وبسایتهای اجتماعی برای جمعآوری مدارک جرم علیه مظنونان است. یکی از اعضای گروه گانگستری در لوس آنجلس با همین روش دستگیر شد؛ او در یکی از بهروزرسانیهای خود در مایاسپیس با افتخار گفته بود که به یک نفر شلیک کرده بود.
روش دیگر، ارسال عکسهای نظارتی و دیگر اطلاعات، و درخواست کمک از کاربران وبسایتهای اجتماعی است. پلیس Maine امریکا، تصاویری از یک ویدئوی نظارتی را روی فیسبوک ارسال کرد که سه نوجوان را در حال خراب کردن چشمهی آب یک هتل نشان میداد، و بر اساس نکات دریافتی از کاربران فیسبوک آن نوجوانان را دستگیر کرد [۸۲].
۳.۳.۶ مبارزهی انتخاباتی
استفاده از اینترنت، که شامل وبسایتهای اجتماعی نیز میشود، تبدیل به بخشی کلیدی از استراتژی مبارزهی انتخاباتی در بسیاری از کشورها شده است. نتایج انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۰۳ در کرهی جنوبی توسط فعالان اینترنتی لیبرالی رقم خورد که از کافهها (گروهها)ی اینترنتی استفاده کردند و رأیدهندگان جوان حدود سن بیستسالگی را تشویق کردند تا در رأیگیری شرکت کنند. در مبارزات انتخاباتی هووارد دین و باراک اوباما برای ریاستجمهوری امریکا، به ترتیب در سال ۲۰۰۴ و ۲۰۰۸، استفادهی موثری از وبلاگها و وبسایتهای اجتماعی انجام شد تا پیامها را به عموم مردم، رسانههای خبری، داوطلبان، و هدیهدهندگان برسانند؛ داوطلبان را سازماندهی کنند؛ رسانههای خبری را مدیریت نمایند؛ درخواست کمک مالی کنند، و… [۱۳]، [۹۵] و [۵۷]. وبسایتهای اجتماعی در مورد مبارزات انتخاباتی مانند شمشیر دولبه عمل میکنند، که حامیان یک نامزد میتوانند موقعیت آن نامزد را با آن به نوسان درآورند [۶۸].
۴.۳.۶ روند اقدامات قانونی
بهتازگی، دادگاه عالی امریکا لینک یک ویدئوی یوتیوب را به عنوان مدرک قابلارجاع در دادخواستی که به دادگاه ارائه شده بود، پذیرفت [۴۹]. در آینده، UCCهای موجود در وبسایتهای اجتماعی در روند اقدامات قانونی مورد استفاده قرار خواهند گرفت [۴۶].
پیش از این، در مورد دیگری، دادگاه عالی ویدئویی را مشاهده کرد که پلیس را با سرعت بالایی در حال تعقیب یک ماشین نشان میداد و در آخر منجر به کوبیدن ماشین پلیس به آن ماشین شد و رانندهی ماشین نیز فلج شد. ادارهی فدرال از دادگاه درخواست محکومیت برای راننده را داشت. اما، دادگاه عالی، به جای اینکه طبق معمول بر حسب دادخواست عمل کند، پلیس را محکوم کرد. وقتی که قاضیان دادگاه عالی خودشان مدرک ویدئویی را میبینند، کمتر تسلیم یافتههای هیئت منصفه و نتیجهگیریهای قاضیان دادگاههای پایینتر میشوند [۸۲].
۷. پیآمدها و چالشها
وبسایتهای اجتماعی، به شکلی که امروزه آنها را میشناسیم، تنها تاریخچهای ۶-۵ ساله دارند. رشد برخی از این سایتها، به لحاظ تعداد کاربران، سطح ترافیک روزانه، و حجم UCCهای ذخیره شده، واقعاً باورنکردنی است. باید گفت که حتی مؤسسان آن سایتها نیز چنین تصوری از رشد آنها نداشتند. با رشد و نمو وبسایتهای اجتماعی، پیآمدها و چالشهای پیشبینینشدهای ظاهر شدند که میتوانیم آنها را به دو نوع تقسیم کنیم. از آنجا که وبسایتهای اجتماعی تجربهی جدیدی برای هم کاربران و هم سایتها بودند، میتوانیم این پیآمدها را به دو نوع تقسیم کنیم: پیآمدهای استفادهی نادرست کاربر و پیآمدهای سایت. پیآمدهای استفادهی نادرست کاربر آنهایی هستند که بهکارگیری نادرست وبسایتهای اجتماعی برای کاربران و جامعه ایجاد کرده است، در حالی که پیآمدهای سایت آنهایی هستند که گردانندگان سایت باید از عهدهی حل آنها برآیند تا این بنگاههای تجاری بتوانند با رشد این سایتها همگام شوند و ادامهی حیات دهند. جدول ۸ هر دو نوع این پیآمدها و چالشها را بهصورت خلاصه بیان میکند. در این بخش، هر کدام از این پیآمدها را بحث خواهیم کرد.
جدول ۸. پیآمدها و چالشهای وبسایتهای اجتماعی.
پیآمد | نوع |
---|---|
پیآمدهای اجتماعی | پیآمدهای استفادهی نادرست کاربر |
پیآمدهای امنیتی | |
پیآمدهای قانونی | |
پیآمدهای حریم شخصی | |
پیآمدهای سودبخشی | پیآمدهای سایت |
پیآمدهای تبلیغات آنلاین | |
پیآمدهای کارکرد | |
پیآمدهای قانونی |
۱.۷. پیآمدهای استفادهی نادرست کاربر
۱.۱.۷. پیآمدهای اجتماعی
استفادهی نادرست از وبسایتهای اجتماعی موجب ایجاد اشکال مختلف خسارت به مردم شده است. از این لحاظ که این خسارت به چه کسی تحمیل شده است، میتوانیم پیآمدهای اجتماعی را به دو نوع تقسیمبندی کنیم: خسارت به خود، و خسارت به دیگران. در ادامه مظاهر مختلف پیآمدهای اجتماعی را بحث میکنیم. البته، ما انتظار وجود مظاهر دیگری را نیز داریم، چرا که به نظر میرسد افراد خلاقیت لازم را دارند تا راههای دیگری برای استفادهی نادرست از وبسایتهای اجتماعی بیایند.
۲.۱.۷. خسارت به خود
به نظر میرسد بسیاری از کاربران گمان نمیکنند که رفتارهای آنها در وبسایتهای اجتماعی ممکن است آنها را به دردسر بیندازند. گویی بر این باور اند که دیگرانی که ارسالهای آنها، تعاملات آنها با «دوستان» آنلاین، گروههایی که به آنها میپیوندند، و… را میخوانند یا مشاهده میکنند، با آنها فقط رفتاری مهربانانه و بیخطر خواهند داشت [۳۷]، [۶۲] و [۶۷]. به دلیل عضویت و ارسالهای بههمپیوسته در گروههای مختلف، متقاضیان دانشگاه با رد درخواست پذیرش مواجه شدهاند، جویندگان شغل فرصتهای استخدامی را از دست دادهاند، مجرمان دستگیر شدهاند، موردهای دادگاه گم شدهاند، و… [۵۶]، [۴۱]، [۹۱] و [۲۲]. مرجع [۲۲] برخی از راهنماییهای عمومی را به جویندگان شغل ارائه داده است که در وبسایتهای اجتماعی چه باید و چه نباید انجام دهند، مانند «بهروزرسانی پروفایل بهطور مرتب»، «بددهنی نکردن در مورد کارفرمای کنونی یا قبلی»، «به یاد داشتن این امر که دیگران میتوانند دوستان شما را ببینند.»
بسیاری از کاربران نشانههایی از اعتیاد به اینترنت در حالت کلی و به خصوص به وبسایتهای اجتماعی را نشان میدهند. کاربران زیادی مقدار نامتعارفی از زمان را در وبسایتهای اجتماعی سپری میکنند. بسیاری از کاربران به چندین وبسایت اجتماعی پیوستهاند و روزانه ساعاتی را در آنها سپری میکنند. چنان حجم عظیمی از محتواها در وبسایتهای اجتماعی محبوب موجود است، و چنان حجم عظیمی از محتواهای جدید روزانه در حال اضافه شدن است که فقط یک وبسایت اجتماعی بزرگ میتواند فرد را بهطور کامل تا آخر عمرش مشغول نگه دارد. برای مثال، در ژانویهی ۲۰۰۹ بیش از شش میلیارد ویدئو در یوتیوب مشاهده شد، و تخمین زده میشود که در هر دقیقه ۱۵ ساعت ویدئوی جدید به سایت ارسال میشود [۱۰۸]. فلیکر بیش از ۳ میلیارد عکس دارد [۳۱].
کاربران زیادی به دلیل صرف زمان در وبسایتهای اجتماعی به هنگام کار، تن به کاهش بازده کاری دادهاند. شرکتهای بسیاری در امریکا، شامل Citigroup، Goldman Sachs، JPMorgan، UBS، و…، دسترسی به فیسبوک را محدود میکنند. شهر تورنتو دسترسی کارمندان خود به وبسایتهای اجتماعی را مسدود کرد [۴۱].
خسارت آخری که کاربران وبسایتهای اجتماعی به خود وارد میکنند، پایان دادن به زندگی است. وبسایتهای خودکشی بسیاری در کرهی جنوبی وجود دارند، و برخی از اعضای چنین سایتهایی در طول چند سال گذشته دست به خودکشی دستهجمعی زدهاند. حتی یکی از گردانندگان سایتهای خودکشی به اعضا سیانور فروخت. هماکنون مشاوران داوطلبی وجود دارند که در حال کار بر روی سست کردن پیمانهای خودکشی هستند.
۳.۱.۷. خسارت به دیگران
کاربران بسیاری با سنگدلی کارهای غیرمسئولانه و زیانباری نسبت به دیگران انجام میدهند، و با پنهان شدن پشت هویتهای آنلاین ساختگی احساس راحتی میکنند. هیچ وسیلهای برای اعتبارسنجی دقت و صحت پروفایلهای شخصی در اغلب وبسایتهای اجتماعی وجود ندارد. اغلب وبسایتهای اجتماعی برای تایید «واقعی بودن» اعضا تنها نیازمند آدرس ایمیل هستند. هماکنون، کرهی جنوبی تمام وبسایتهای با متوسط بیش از ۱۰۰ هزار بازدیدکنندهی روزانه را ملزم کرده است تا هویت صحیح اعضا را بررسی کنند [۳۵].
کاربران بسیاری شایعههای غلطی را منتشر میکنند. پلیس کرهی جنوبی ۱۰ هزار مورد افترا و تهمت را در سال ۲۰۰۷ گزارش کرده است. در اوایل سال ۲۰۰۸، اعتراضات طولانی، گسترده، و با هیجانات شدیدی بر ضد تصمیم دولت تازهمنصوبشده که اجازهی واردات مجدد گوشت از امریکا را داده بود، انجام شد. این اعتراضات به لحاظ اندازه و شدت به طور قابلتوجهی افزایش پیدا کرد که دلیل آن گزارشهای غلط یا مبالغهآمیزی بود که از طریق بوردهای بحث اینترنتی و وبسایتهای اجتماعی منتشر میشد. این گزارشها مدعی بودند که گوشت امریکا و هر محصول فرعی (شامل لوازم آرایشی و محافظتهای قاعدگی زنانه)، موجب انتقال بیماری گاو وحشی میشوند. دولت مجبور شد کابینهی خود را تغییر دهد تا عصبانیت عمومی مردم را فرو نشاند. اما در حال حاضر، گوشت امریکا از فروش خوبی در کره ی جنوبی برخوردار است.
کاربران بسیاری خشونت سایبری را ترویج یا در آن شرکت میکنند [۵۰] و [۱۰۴]. این امر منجر به خودکشیهای گاهوبیگاه شده است، مانند نوجوانی در مایاسپیس در امریکا [۷۶]، و بازیگر زن کرهی جنوبی [۱۹]. همچنین، کاربران بسیاری نسبت به کسی که ممکن است نیاز به کمک داشته باشد، بدجنسی و سنگدلی از خود نشان میدهند. کاربران بسیاری دانشآموز ۱۹ سالهای را در فلوریدا مشاهده و تشویق کردند که قرصهای ضدافسردگی بخورد تا خودکشی کند، مردی در آریزونا که هنگام نوشتن در مورد کارهای خود در اتاق چت دچار افراط (overdose) در مصرف مواد شد، و مردی که در انگلستان هنگام چت آنلاین و پخش تحت وب خود را آویخت [۷۸].
کاربران بسیاری اطلاعات غلط را منتشر میکنند. سهام Apple Computers 5 درصد افت کرد، تنها به این دلیل که یک سایت خبرنگاری شهروندی گزارش اشتباهی منتشر کرده بود مبنی بر اینکه استیو جابز، رئیس افسانهای شرکت، با عجله به اورژانس منتقل شده است. این گزارش اشتباه با بالا آمدن در سایت دیگ، سایت بوکمارک اخبار، تقویت شد. گزارشهای خبری اشتباه دیگری در دیگ بالا آمدند [۲۳]. برای مقابله با این مشکل، رسانههای خبری آنلاین تلاش میکنند از منابع خبری کارآزموده استفاده کنند، و سیستمهای امتیازدهی نیز به وجود آمدند تا دقت و صحت مقالات خبری را ارزیابی کنند. اما، چنین کارهایی نمیتوانند حریف سرعت و وسعت انتشار اطلاعات غلط در اینترنت شوند.
کاربران بسیاری مطالب مسئلهداری را ارسال میکنند، که شامل مطالب پورنوگرافی یا مطالب حساس سیاسی است که بهطور صریح توسط برخی از حکومتها ممنوع اند، یا مطالبی که حریم شخصی یا قوانین حفاظت دادهی کشورهای معینی را نقض میکنند. امارات متحدهی عربی اورکات، فلیکر، Hi۵، مایاسپیس و یوتیوب را به دلیل داشتن محتواهای جنسی ممنوع کرده است [۶۶]. چهار نفر از مدیران اجرایی گوگل به اتهام افترا و نقض حریم شخصی تحت محاکمه در ایتالیا هستند. فردی در سایت ایتالیایی گوگل ویدئویی ۳ دقیقهای را ارسال کرده بود که چهار جوان را در تورین در حال اذیت کردن و اعمال خشونت نسبت به پسری با سندرم دان نشان میداد. گوگل بهسرعت این ویدئو را از سایت برداشت، و آن چهار مدیر اجرایی هم بهطور مستقیم به استفاده از آن ویدئو مرتبط نبودند. اما، بازپرسان ایتالیایی این اتهام را مطرح کردند که آن ویدئو نباید در همان وهلهی اول هم منتشر میشده است [۳۸]. حکومت مولدووا، پس از اینکه ۱۰ هزار جوان مولدووایی، که بیشتر آنها از طریق توییتر با هم ارتباط برقرار میکردند، اعتراضات خشونتآمیزی را بر ضد حکومت به راه انداختند، خدمات توییتر را در پایتخت خود قطع کرد [۱۵].
۴.۱.۷. پیآمدهای امنیتی
دو نوع پیآمد امنیتی برای وبسایتهای اجتماعی وجود دارد. یکی، امنیت افراد است. دیگری، امنیت رایانههایی که افراد استفاده میکنند و امنیت دادههایی است که در سیستمهای رایانهای ذخیره میکنند.
حضور سودجویان جنسی در وبسایتهای اجتماعی مشکلی واقعی را برای امنیت فیزیکی و ذهنی نوجوانان ایجاد میکند. مایاسپیس، به دلیل احضاریهی ایالتهای کانکتیکوت و کارولینای شمالی در امریکا، بهتازگی ۹۰ هزار عضو را که محکوم به تخلفات جنسی بودند، با استفاده از نام واقعی آنها حذف کرد [۱۰۶]. با استفاده از خدمات یک شرکت با فنآوری تشخیص هویت و سن، مایاسپیس توانست این اعضا را غربال کند. البته، خدا میداند که چند نفر بچهباز و متخلف جنسی که از اسامی واقعی استفاده نمیکنند، یا محکوم نشدهاند، عضو مایاسپیس و دیگر وبسایتهای اجتماعی محبوب بین نوجوانان هستند. ایالتهای نیوجرسی، نوادا و فلوریدا در امریکا بهتازگی برخی از متخلفان جنسی را از بهکارگیری وبسایتهای اجتماعی منع کردند [۱۲]. این افراد منعشده ملزم هستند که رایانههای خود را در آزمایشهای دورهای ثبت کنند، و تجهیزاتی روی رایانههای خود نصب کنند تا بتوان استفادهی آنها را تحت نظارت گرفت. مطالب «سایتهای شبکهی اجتماعی: نکات ایمنی برای نوجوانان و جوانان» حقایق FTC (کمیسیون بازرگانی فدرال امریکا) برای مصرفکنندگان [۳۴]، Hargis [۳۹]، وبسایتهای شبکهی اجتماعی [۶۰] و شبکهی اجتماعی [۲۵] نکاتی عمومی برای والدین پیشنهاد میکنند تا برای حفاظت از فرزندان خود در وبسایتهای اجتماعی از آنها استفاده کنند.
از آنجا که وبسایتهای اجتماعی تعداد کاربران بسیاری دارند و حجم عظیمی از دادهها را ذخیره میکنند، اهداف بدیهی اسپمرها، و حملات فیشینگ و بدافزار (malware) هستند. کاربران خوشگمان اغلب، ویروسها را دانلود میکنند؛ برای مثال، اخطارِ «شما دوست جدیدی یافتهاید» حامل بدافزار بود. کاربران رایانههای محل کار خود را با ویروسهایی که از وبسایتهای اجتماعی دانلود میکنند، آلوده مینمایند. ممکن است که کاربران اسرار تجاری کارفرمای خود را لو دهند؛ برای مثال، ممکن است رمزهای عبور را از طریق حملات فیشینگ فاش سازند. بهتازگی، بهروزرسانیهای جعلی در ۳۳ حساب کاربری توییتر، شامل حساب باراک اوباما، بریتنی اسپیئرز، و گزارشگر CNN، انجام شده بود [۱۰۵]. حتی، نوع جدیدی از اسپم در توییتر با نام «اسپم پیگیر [۱]» ایجاد شده است. یک کاربر تعداد بسیار زیادی از افراد را «پیگیری» میکند با این هدف که آنها را مجبور کند تا UCCهای کاربر را مشاهده کنند یا روی URLهای موجود در UCCها کلیک کنند. بسیاری از وبسایتهای اجتماعی از کد «آزمایش تورینگ عمومی کاملاً خودکار برای جداسازی رایانهها و انسانها» (CAPTCHA) استفاده میکنند تا از کار برنامههای اسپم در ارسال ایمیلهای انبوه یا بهدست آوردن حسابهای موجود در سایت جلوگیری کنند. البته، برخی از اسپمرها کد CAPTCHA را شکستهاند و حسابهای جعلی کسب کردهاند. به دلیل چنین خطراتی، علاوه بر تلفات بازده کاری که پیش از این گفته شد، بسیاری از شرکتها دسترسی به وبسایتهای اجتماعی را محدود کردهاند [۶۲].
۵.۱.۷. پیآمدهای قانونی
استفادهی نادرست از وبسایتهای اجتماعی منجر به برخی از پیآمدهای قانونی شده است. این مسائل توسط دادگاهها، قانونگذاران، خود سایتها، کارفرمایان، و کاربران رفع خواهند شد. ما در ادامه برخی از آنها را بررسی خواهیم کرد.
موضوع درستی و حقیقت داشتن پروفایلهای شخصی تبدیل به مسئلهای مناقشهبرانگیز شده است. بسیاری از کاربران دادههای نادرستی را در پروفایل شخصی خود ارائه میکنند، مانند نام، سن، مدرسهی تحصیلی، اطلاعات استخدامی، سرگرمیها، و علایق جعلی و غیره. این امر تا حدی به علت ملزومات حریم شخصی است و حتی از طرف کمیسیون بازرگانی فدرال امریکا به عنوان نکات ایمنی اینترنت برای والدین و کودکان توصیه میشود [۳۴]. اما، بهتازگی دادگاه فدرال امریکا زنی را که پروفایلی ساختگی در مایاسپیس ایجاد کرده بود، به اتهام کلاهبرداری رایانهای محکوم کرد [۷۶]. این زن، که مادر دختری نوجوان است به شکل پسری نوجوان تغییر هویت داد و همکلاسی دخترش را تحریک کرد تا خودکشی کند. طبق شرایط استفادهی مایاسپیس، کاربران باید اطلاعات ثبتنامی «صحیح و دقیق» را وارد کنند، و بازرسان اینگونه استدلال کردند که پروفایل ساختگی در حکم «دسترسی غیرقانونی» به سایت است و قانون «کلاهبرداری رایانهای و عمل سوءاستفادهآمیز ۱۹۸۶» را نقض کرده است [۷۹]. اگرچه رفتار آن زن سزاوار سرزنش است، جرم دانستن پروفایلهای نادرست رنجآور است، بهویژه از منظر ملزومات مشروع حریم شخصی و نیز این حقیقت که اغلب کاربران حتی شرایط استفادهی وبسایتهای اجتماعی را نمیخوانند و به آن توجه نمیکنند [۷۹].
البته، اسپمرها، آنهایی که حملات فیشینگ و بدافزار را انجام میدهند، و آنهایی که مطالب پورنوگرافی مرتبط با خردسالان به وبسایتهای اجتماعی ارسال میکنند، همگی قوانین را نقض میکنند و باید تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.
وقتی پلیس ایالت Maine امریکا، تصاویری از یک ویدئوی نظارتی را به فیسبوک ارسال کرد که سه نوجوان را در حال خراب کردن چشمهی آب یک هتل نشان میداد، همچنان که پیش از این بحث کردیم، باید صورت آن نوجوانان را محو میکرد. دلیل این امر آن است که قانون ایالت Maine مجرم دانستن خردسالان را ممنوع کرده است [۸۲].
۶.۱.۷. پیآمدهای حریم شخصی
بسیاری از وبسایتهای اجتماعی تنظیماتی برای «حریم شخصی» ارائه میدهند، در نتیجه کاربران میتوانند کنترل کنند که چه کسی بتواند چه بخشهایی از پروفایل آنها را ببیند. اما، عمدهی کاربران نگرانی اندکی در مورد «اثر دیجیتالی» خود که در وبسایتهای اجتماعی برجا میگذارند، دارند [۸۱] و [۹۳]. در اغلب وبسایتهای اجتماعی، «دوست» به سهولت هر کاربری است که برای چنین درخواستی ارتباط برقرار میکند و موافقت طرف مقابل را دریافت میکند. بسیاری از کاربران تمامی جزئیات را در مورد فعالیتها، شبکههای شخصی، و افکار خود برای این «دوستان» و، اغلب، هر کسی که ممکن است از وبسایتهای اجتماعی بازدید کند، افشا میسازند.
۲.۷. پیآمدهای سایت
۱.۲.۷. پیآمدهای سودبخشی
طی چند سال گذشته، مقالات فراوانی نوشته شدهاند که این پرسش را مطرح کردهاند که آیا وبسایتهای اجتماعی میتوانند کسبوکار قابل دوامی باشند [۶۱]، [۹۴] و [۹۸]. البته، وبسایتهای اجتماعی سودآور زیادی وجود دارند، مانند لینکدین، مایاسپیس، ببو، سایورلد (کرهی جنوبی)، کیوکیو (چین)، میکسی (ژاپن)، MobileGameTown (ژاپن)، زینگ (اروپا)، و… [۹۴]. لینکدین به ازای ارسال شغل و میزبانی شبکههای اجتماعی بسته برای بنگاههای تجاری، خدمات جستجوی کارشناس، و بنرهای تبلیغاتی هزینههایی را مطالبه میکند. اغلب وبسایتهای اجتماعی با فروش تبلیغات آنلاین، هدایای مجازی (مانند، کیکهای تولد مجازی، چوب پنبههای شامپاین، و…)، نواآهنگها، کالای هنری، بلیت کنسرتها (مایاسپیس)، و… کسب درآمد میکنند [۹۴].
همچنین، تعدادی معاملهی تجاری میلیونی در مورد برخی از محبوبترین وبسایتهای اجتماعی صورت گرفته است. البته، برخی از آن معاملات تاکنون نتایج ناامیدکنندهای داشتهاند. در سال ۲۰۰۶، گوگل توافقنامهی ۹۰۰ میلیون دلاری ۳ سالهای با مای اسپیس برای فروش تبلیغات در مایاسپیس بست. واضح بود که این امر سرمایهگذاری خوبی برای گوگل نبود [۹۴]. در سال ۲۰۰۷، مایکروسافت ۱.۶ درصد از سهام فیسبوک را به قیمت ۲۴۰ میلیون دلار خریداری کرد؛ اما، در سال ۲۰۰۸، فیسبوک ۱۵۰ میلیون دلار را از دست داد، چرا که ۲۰۰ میلیون دلار هزینه و تنها ۵۰ میلیون دلار درآمد داشت [۹۸]. در سال ۲۰۰۶ (بهتازگی، یک شرکت سرمایهگذاری روسیهای، Digital Sky Technologies، ۲۰۰ میلیون دلار برای خرید ۱.۹۶ درصد از سهام فیسبوک سرمایهگذاری کرد [۵۵].)، گوگل یوتیوب را به ازای ۱.۶ میلیارد دلار بهدست آورد، اما درآمد یوتیوب مقدار کمی بوده است. یک گزارش تخمین میزند که در سال ۲۰۰۹ یوتیوب متحمل هزینهای برابر با ۷۱۱ میلیون دلار خواهد شد و از محل تبلیغات آنلاین درآمدی برابر با ۲۴۰ میلیون دلار خواهد داشت [۱۰۹]، در حالی که گزارش دیگری پیشبینی میکند که زیان آن ۱۷۴ میلیون دلار خواهد بود [۲۰].
وبسایتهایی اجتماعی مانند فیسبوک، یوتیوب، و توییتر سعی دارند که بهسرعت ترافیک سایت خود را و/یا تعداد اعضا را افزایش دهند. مشکل عمدهای که این استراتژی ایجاد میکند آن است که این افزایش عمده از بخشهایی از جهان، مانند برخی کشورهای آسیایی، خاورمیانه، آمریکای لاتین، افریقا، و اروپای شرقی، میآید که پهنای باند اینترنت در آنجاها گران، و نرخ تبلیغات بسیار پایین است و حتی مردم آن مناطق به نسبت مردم امریکا و اروپای غربی کمتر تمایل دارند روی تبلیغات کلیک کنند. این سایتها، برای تحویل UCCها به مردم آن مناطق از جهان، باید شانههایی قوی برای تحمل هزینههای هنگفت سرورهای اضافی داشته باشند تا بتوانند بر پهنای باند اینترنت گرانقیمت و محدود غلبه نمایند. ممکن است برخی از وبسایتهای اجتماعی بزرگ خدمات خود را در بخشهای ناسودآور جهان قطع کنند، یا از پهنای باند کمتری برای تحویل UCCها استفاده کنند [۸۸].
علاوه بر این، بسیاری از وبسایتهای اجتماعی نیازمند این هستند که استراتژی تجاری خود را در طول زمان، با تغییر آمار اعضا، و ایجاد وضعیتهای پیشبینینشده اصلاح کنند. برای مثال، Yelp، سایت نظرات انتقادی مشتری، در ابتدای کار خود نظرات انتقادی مشتریان را نسبت به بنگاههای تجاری محلی میپذیرفت و به بنگاههای تجاری اجازهی پاسخگویی به نظرات منفی را نمیداد. با گذشت زمان، Yelp آموخته است که برخی از انتقادات منصفانه نیستند، و نیز آموخته است که نیاز به درآمد تبلیغاتی آنلاین از بنگاههای تجاری محلی دارد. بنابراین، در حال حاضر Yelp این اجازه را به بنگاههای تجاری میدهد که به انتقادات مشتری پاسخ دهند [۵۳]. سایتهایی مانند فرنداستر و اورکات در امریکا آغاز به کار کردند، اما در امریکا به موفقیت دست پیدا نکردهاند. آنها، به ترتیب، در آسیای جنوبی، و برزیل به موفقیت بالایی دست یافتند و استراتژی تجاری خود را تغییر دادند تا نیازها و اولویتهای اعضای حاضر در آن مناطق را برآورده سازند.
۲.۲.۷. پیآمدهای تبلیغات آنلاین
امروزه، وبسایتهای اجتماعی محبوب مختلف، شامل فیسبوک، یوتیوب، توییتر، نتوانستهاند درآمدهای تبلیغاتی آنلاینی متناسب با ترافیک عظیم و تعداد اعضای عظیمی که دارند، تولید کنند.
Urstadt [98] بحث فوقالعادهای در مورد دشواریهای ذاتی تبلیغات هدفمند در وبسایتهای اجتماعی کرده است. اول اینکه، کاربران وبسایتهای اجتماعی به دنبال اطلاعات برای خرید چیزی نیستند؛ آنها به دنبال تماس و مشاهدهی UCCهای ارسالشده توسط شبکههای آنلاین خود هستند. در نتیجه، در حالی که ۲ درصد از کاربران موتور جستجوی گوگل روی تبلیغات کلیک میکنند، تنها ۰.۰۴ درصد کاربران فیسبوک (و احتمالاً دیگر وبسایتهای اجتماعی) روی تبلیغات کلیک میکنند. دوم اینکه، تنها ۳ درصد از کاربران اینترنت تمایل دارند که دوستانشان اهداف تبلیغات آنلاین شوند [۹۲]. این، یکی از دلایل شکست برنامهی تبلیغاتی Beacon فیسبوک است (به اختصار بحث خواهد شد). سوم اینکه، بسیاری از بنگاههای تجاری نمیخواهند تبلیغات آنها در گروههایی اجتماعی مانند «من با کسی در فیسبوک رابطهی جنسی داشتهام»، «فرشتهی مرگ نیکی آکا» و… قرار بگیرد. چهارم اینکه، همچنان که پیش از این اشاره شد، بسیاری از پروفایلهای کاربری (به قول برخی حدود یک سوم) حاوی دادههای نادقیق هستند، که آنها به نوبهی خود تبلیغات هدفمند را نادقیق میسازند. در نتیجه، وبسایتهای اجتماعی مشکل بزرگی برای ایجاد درآمد از تبلیغات آنلاین پیش روی خود دارند. فیسبوک تنها ۱۴ سنت به ازای هر هزار باری که یک تبلیغ ارائه میشود، کسب میکند، در حالی که مایاسپیس ۲ دلار به ازای هر هزار بار نمایش یک بنر تبلیغاتی کسب میکند.
هنگامی که فیسبوک برنامهای تبلیغاتی با نام Beacon را عرضه کرد [۹۸]، نگرانیهای کاربران در مورد حریم شخصی بالا گرفت. Beacon، در همکاری با وبسایتهای تجاری مانند Blochbuster (اجارهی ویدئو) و eBay (حراجی)، تمامی خریدهای کاربران فیسبوک را زیر نظر میگرفت و آنها را به تمام «دوستان» فیسبوک آنها نشان میداد. پس از برگزاری داخواستهای آنلاین از طرف کاربران و فشار منفی افکار عمومی، فیسبوک مجبور به عقبنشینی از این برنامه شد.
۳.۲.۷. پیآمدهای کارکرد
همچنان که وبسایتهای اجتماعی محبوب تعداد عظیمی از اعضا و حجم انبوهی از UCCها را در مدت زمان نسبتاً کوتاهی بهدست آورند، پیآمدهای کارکردی تجاری مختلفی آنها را به چالش کشیدند، و منجر به فشار منفی افکار عمومی و حتی طرح دعوی در دادگاه شدند.
یکی از پیآمدهای کارکردی تجاری، پیآمد زیرساخت IT است. از آنجا که فیسبوک و توییتر سریعترین میزان رشد را تجربه کردند، اغلب پوشش رسانهای پیآمدهای زیرساخت IT، منصفانه یا غیرمنصفانه، متوجه آنها است. مراکز دادهی آنها گاهی اوقات قادر نبودند که همگام با این رشد حرکت کنند، و در نتیجه گاهی با خرابیها و کاهش سرعت مواجه میشدند.
فیسبوک و مایاسپیس مشکلاتی در زمینهی پاکسازی دادههای اعضای خارجشده داشتهاند [۱۰]. اگرچه برخی از افراد گمان میکنند که این سایتها عمداً تمامی رد پاهای اعضای خارجشده را پاک نکردند، ما تمایل داریم اینگونه فکر کنیم که نرمافزار و پایگاه دادههای آنها به دلیل تغییرات و توسعههای سریع دچار درهمریختگی شدهاند، و کار را برای پرسنل مهندسی آنها دشوار ساختهاند تا بتوانند این درهمریختگیها را سر و سامان دهند.
همچنین، فیسبوک آشکارا تلاش کرد تا توافقنامهی عضویت خود را تغییر دهد تا بتواند مدعی تصاحب همیشگی تمامی دادههای ارسالشده توسط اعضا باشد. پس از اعتراضات شدید از طرف کاربران خشمگین، فیسبوک ادعا کرد که سوء تفاهمی به وجود آمده است و به نسخهی پیشین توافقنامهی عضویت بازگشت [۸۹].
فیسبوک پیامکهایی به دوستان اعضا میفرستد که همین امر موجب شد یکی از کسانی که چنین پیامکهایی دریافت کرده بود، از فیسبوک شکایت کند. این فرد دوست عضو فیسبوک نبود، اما بهطور اتفاقی شماره تلفنی که پیش از او در اختیار مشتری دیگری بوده است و حالا زمان آن تمام شده بود، از طرف شرکت تلفن همراه به او واگذار شده بود [۱۱]. محتوای پیامک بهشدت فرد را ناراحت کرده بود، و، تازه نمک هم بر این زخم ریخته بودند، چرا که به ازای هر پیامک ۱۰ سنت از او گرفته شده بود و این همان سهمی بود که فیسبوک دریافت کرده بود. فیسبوک پذیرفت که امکان مسدود کردن پیامکهای از طرف سایت را برای دریافتکنندگان آسانتر سازد، و با شرکتهای تلفن همراه همکاری کند تا فهرست تلفنهای همراه بازیافتی را بررسی نماید.
پس از اینکه فیسبوک سکوی خود را عرضه کرد، شوربختانه بسیاری از توسعهدهندگان با بسیاری از برنامههای بیفایده پاسخ آن را دادند. کاربران فیسبوک چنین برنامههایی را حذف کردند. سپس، توسعهدهندگان برنامههای بیفایدهی دیگری را توسعه دادند تا جایگزین برنامههایی شوند که کابران آنها را حذف کرده بودند. همچنان که این برنامهها برای کاربران فیسبوک «دعوتنامه» ارسال میکردند، بسیاری از این برنامههای ثالث تبدیل به اسپمر میشدند [۴۳]. فیسبوک محدودیتهایی روی تعداد دعوتنامههایی که یک برنامه میتواند ارسال کند، وضع کرد، و فهرست معیاری که محبوبترین برنامهها را نشان میداد اینگونه اصلاح کرد که به جای تعداد نصب برنامه، استفادهی واقعی از برنامه را اندازهگیری کند.
۴.۲.۷. پیآمدهای قانونی
افرادی که طبق قانون رفتار نمیکنند، نه تنها برای خود بلکه برای سایتهایی هم که استفاده میکنند، مشکلات قانونی ایجاد مینمایند. وبسایتهای اجتماعی به عنوان سکوهایی برای تحریک و سازماندهی مخالفتهای ضدحکومتی در کشورهای مختلفی، مانند کرهی جنوبی، فرانسه، مصر، چین، و… استفاده شدهاند. حکومتها واکنشهای متفاوتی از اتهامات مدنی و جزایی گرفته تا مسدود کردن آن سایتها به این قضیه از خود نشان دادهاند.
همچنان که پیش از این اشاره شد، کاربران بسیاری محتوای دارای حق تألیف را بدون اجازه، محتواهای پورنوگرافی، محتواهایی که ممکن است قوانین حریم شخصی را نقض کنند، و… را ارسال میکنند. حجم خالص UCCهایی که روزانه به وبسایتهای اجتماعی محبوب ارسال میشوند، این کار را برای گردانندگان سایت غیرممکن میسازد که بتوانند چنین محتواهایی را حذف کنند پیش از آنکه مشاهده و در اینترنت پخش شوند. این امر، به نوبهی خود، اغلب منجر به مشکلات قانونی از طرف صاحبان حق تألیف یا حکومتها برای این سایتها و برخی از کاربران میشود.
۸. گرایشها و پیشبینی آینده
بر اساس گرایشهای اخیر که در مقالات مطبوعاتی گزارش شدهاند، فکر میکنیم میتوانیم پیشبینی تا حدودی اطمینانبخشی از چگونگی رشد و نمو وبسایتهای اجتماعی در آینده ارائه دهیم. در ادامه پیشبینیهای خود را به اختصار بیان میکنیم.
۱.۸. پشتیبانی از دستگاههای همراه و تلفنهای اینترنتی
وبسایتهای اجتماعی محبوب، مانند توییتر، فیسبوک موبایل، یوتیوب، و اورکات در این عرصه پیشگام شدهاند و امکان دریافت بهروزرسانیهای دوستان و UCCها را روی تلفنهای همراه، و نیز ارسال بهروزرسانیها و UCCها را از تلفنهای همراه برای کاربران فراهم میآورند. دیگر سایتها به دنبال آنها هستند. احتمال دارد امکان ایجاد ارتباط با تماسهای آنلاین با استفاده از دیگر دستگاههای همراه نیز که افراد میتوانند بپوشند یا حمل کنند، مهیا شود.
علاوه بر این، مایاسپیس و فیسبوک امکان استفاده از اسکایپ، خدمات تلفن اینترنتی، را به عنوان یکی از برنامههای قابلدسترس برای کاربران خود مهیا ساختهاند. این سایتها و دیگر سایتها دسترسی به خدمات تلفن اینترنتی، مانند Ribbit، Gizmo، Aim، Jahjah، Jaxter، و… را فراهم خواهند ساخت تا فهرست امکانات ارتباطی اعضای خود را توسعه دهند.
۲.۸. خدمات مبتنی بر مکان و مبتنی بر دادهکاوی
احتمال دارد که سایتهای بزرگ پشتیبانی خود از دستگاههای همراه را با ارائهی خدمات مبتنی بر مکان افزایش دهند. خدمات مبتنی بر مکان شامل تحویل اطلاعات موردعلاقهی کاربران بر اساس مکان جغرافیایی کنونی آنها است. این اطلاعات میتواند شامل فهرست دوستان حاضر در همان حوالی، و اخطارهایی به و از طرف آنها باشد. همچنین، میتواند شامل تبلیغات، کوپنها، فهرستهای راهنما، و… برای فروشگاهها، رستورانها، فیلمها، کنسرتها، و… باشد که ممکن است مورد علاقهی کاربران باشند.
در حال حاضر، سایتهای بزرگ از روشهای دادهکاوی استفاده میکنند تا تبلیغات هدفمندی را منطبق با پروفایل کاربران ارائه دهند (اگرچه، همچنان که پیش از این اشاره شد، کاربران بیعلاقگی قابلتوجهی به مشاهدهی تبلیغات در وبسایتهای اجتماعی از خود نشان دادهاند). همچنین، سایتهایبزرگ از موتور تقریباً سادهای برای «توصیهی دوست» بهره میبرند که فهرستی از اعضا را ارائه میدهد که ممکن است کاربر علاقمند باشد که آنها را در فهرست دوستان خود وارد کند. احتمالاً سایتهای بزرگ از روشهای دادهکاوی بهمنظور افزایش دقت چنین خدماتی استفاده کنند، و خدمات جدیدی مبتنی بر نتایج دادهکاوی ارائه دهند.
۳.۸. پشتیبانی از خوراک دادهپراکنی برای چندین وبسایت اجتماعی
از آنجا که کاربران بسیاری (و دوستان آنها) به چندین وبسایت اجتماعی پیوستهاند، این نیاز احساس میشود که کاربر بتواند تمام فعالیتهای مرتبط با وبسایتهای اجتماعی خود را از درون یک قیف بگذراند و در انتها فقط یک خوراک خروجی دادهپراکنی داشته باشد، و همچنین بتواند بهصورت گزینشی دوستانی را که اجازه دارند بهروزرسانیهای او را دریافت کنند، انتخاب نماید. البته، چنین سایتهای دادهپراکنی اجتماعی در حال ظهور هستند، سایتهایی مانند فرندفید، Iminta، Plaxo، Readr، Mugshot، و… [۸۰]. البته، به نظر ما، این امکان دادهپراکنی اجتماعی به احتمال زیاد یکی از ویژگیهای Facebook Cennect و Google Friend Connect خواهد شد.
۴.۸. ویژگیهای اجتماعی اضافهشده به وبسایتهای غیراجتماعی
Google Open Social این امکان را برای هر سایتی فراهم میکند که بهسرعت خود را تبدیل به یک وبسایت اجتماعی ساده سازد. البته، حتی بدون Google Open Social، بسیاری از سایتها میتوانند ویژگیهای اجتماعی را به امکانات خود بیفزایند تا پایگاه کاربری آنها رشد کند. برای مثال، شماری از سایتهای آموزش الکترونیکی اجتماعی وجود دارند که گروههای مطالعاتی آنلاین ایجاد میکنند [۳۲]. این سایتها شامل Cramster، Course Hero، و Koofers میشوند.
۱.۴.۸. ادغام سایتهای شبکهی اجتماعی و سایتهای رسانهی اجتماعی
همچنان که پیش از این اشاره شد، تفاوت میان سایتهای شبکهی اجتماعی و سایتهای اشتراک رسانهی اجتماعی بهسرعت در حال محو شدن است. سایتهای شبکهی اجتماعی بهطور روزافزون ویژگیهای اشتراک UCC را اضافه میکنند، و سایتهای رسانهی اجتماعی بهطور روزافزون ویژگیهای شبکه ی اجتماعی را اضافه خواهند کرد. Google Open Social اضافه کردن ویژگیهای شبکهی اجتماعی را برای سایتهای رسانهی اجتماعی آسانتر خواهد کرد.
۲.۴.۸. آیندهی وبسایتهای اجتماعی تجاری
بنگاههای تجاری می توانند با بهکارگیری ویژگیهای وبسایتهای اجتماعی، مانند پروفایلهای شخصی، ارتباطات میان کارمندان، بهروزرسانیها، اشتراک UCCها (بهویژه، وبلاگها و ویکیها)، در مدیریت دانش شرکت خود، آن را به سطح بالاتری ارتقاء دهند. چنین ویژگیهایی میتوانند پایگاه دانش متمرکزی ایجاد کنند که بهطور پیوسته بهروز میشود، که به نوبهی خود میتواند این امکان را برای کارمندان فراهم نماید که شبکهای داخلی از همکاران مطلع را جستجو کنند و جوامعی داخلی بر اساس موضوعات معین شکل دهند [۲۶].
دو راه برای بنگاههای تجاری وجود دارد که می توانند از ویژگیهای اجتماعی بهرهمند شوند. یکی، استفاده از گروههای «شرکتی» یا «تجاری» بسته در وبسایتهای اجتماعی باز عمومی، مانند لینکدین و فیسبوک، است. دیگری، استفاده از وبسایتهای اجتماعی تجاری بستهای است که توسط برخی از تولیدکنندگان نوظهور نرمافزار اجتماعی تجاری ارائه میشوند. این تولیدکنندگان شامل IBM (Lotus Cennections)، مایکروسافت (SharePoint)، Contact Networks، Leverage Software، SelectMinds، Jive Software، و… میشوند [۴۱] و [۲۶]. بنگاههای تجاری می توانند از یکی یا هر دوی این گزینهها استفاده کنند. استفاده از گروههای شرکتی بسته در وبسایتهای اجتماعی باز بزرگ دو مزیت دارد: هزینهی پایین مالکیت، و مخاطب بسیار گسترده (با این فرض که این گروهها تنها تا حدی بسته هستند). معایب آن، فقدان نسبی تسهیلاتی برای سرکشی و کنترل (برای امنیت و کنترل) و تجزیه و تحلیل (به منظور نظارت و اندازهگیری) است. علاوه بر این، مسائل غامض دیگری، مانند سیستم مدیریت روابط مشتری، سیستم طراحی منبع تجاری، و… نیز در رابطه با آن ایجاد میشوند [۴۱]. این گروهها احتمالاً میتوانند نیازهای بنگاههای تجاری کوچک یا متوسط را پاسخگو باشند. اما، شرکتهای تجاری بزرگ نیازمند استفاده از وبسایتهای اجتماعی تجاری بسته هستند.
۳.۴.۸. اجرا و معماری
همچنان که پیش از این اشاره شد، اغلب سایتهای بزرگ توسط گروه بسیار کوچکی از مهندسان توسعه داده شدهاند که با رشد انفجاری سطح ترافیک، حجم دادههای نیازمند مدیریت، و تعداد کاربران کاملاً دستبسته شدهاند. مهندسان برای سر پا نگاه داشتن این سایتها، مجبور بودند تغییراتی در برخی از بخشهای نرمافزار منبعبازی که انتخاب کرده بودند، اعمال کنند و از حقههای نرمافزاری و سیستمی هوشمندانهی مختلفی بهره ببرند. این مهندسان در حین تلاش برای همگامی با تقاضاهای غیرقابلباوری که کارآیی و بسطپذیری آن سایتها را تحت فشار قرار داده بودند، برخی از تنگناهای جدی پیش روی کارآیی در نرمافزارهای منبعباز کنونی، مانند سیستم پایگاه دادهی وابستهی MySQL و وب سرور آپاچی را، و نیز مشکلات بنیادی موجود در روشهای پایگاه داده مانند کنترل همزمانی و کپی داده را آشکار کردهاند [۱۱۲]، [۳]، [۴] و [۹]. برای چنین مشکلاتی باید راهحلهایی بنیادی در این نرمافزارهای منبعباز توسعه داده و اعمال شوند.
علاوه بر این، اگر نه همه، اما برخی از سایتها از باز-معماری و باز-اجرای جامعی که با درک ترافیک عظیم، تعداد کاربران عظیم، و حجم عظیم انواع مختلف داده آغاز میشود، سود خواهند برد. بهویژه، کد درهموبرهم برخی از سایتها که به سختی مدیریت میشود، نیازمند پاکسازی است، و روشهایی برای پردازش موازی بهتر درخواستهای دسترسی به پایگاه داده دیگر درخواستهای خدماتی باید مورد آزمایش قرار گیرند، و باید راهحلهایی در معماری این سایتها اعمال شوند.
تمام سایتهای بزرگ بهشدت وابسته به سیستمهای پایگاه دادهی وابسته هستند. تمام سیستمهای پایگاه دادهی وابسته دادهها را روی درایوهای هارد دیسک ذخیره میکنند، و تمام الگوریتمهای اصلی مدیریت پایگاه داده، مانند بهینهسازی جستاری و پردازش جستاری، روشهای دسترسی (شاخصگذاری، درهمسازی، جستجوی ترتیبی)، ثبت وقایع بهروزرسانی، قفل کردن، و…، با ملاحظهی مشخصات کارآیی درایوهای هارد دیسک (مانند، زمان جستجو، تأخیر چرخشی، و زمان انتقال داده) طراحی شدهاند. طی چند سال گذشته، حافظهی فلش مقدار قابلتوجهی از نظر ظرفیت افزایش و از نظر قیمت کاهش داشته است، و هماکنون بسیاری از افراد انتظار دارند که در آیندهی نزدیک حافظهی فلش بتواند در بسیاری از موارد جایگزین درایوهای هارد دیسک شود. هنگامی که این اتفاق بیفتد، تمام الگوریتمهای اصلی بهکاررفته در سیستمهای پایگاه دادهی وابسته باید تا حد زیادی اصلاح گردند، چرا که مشخصات کارآیی حافظهی فلش بسیار متفاوت از مخشصات درایوهای هارد دیسک است [۴۵]. این امر، به نوبهی خود، تغییراتی را در معماری اساسی بهکارگرفتهشده در وبسایتهای اجتماعی بزرگ ایجاد خواهد کرد.
۵.۸. وبسایتهای اجتماعی به عنوان کسبوکار
اگرچه وبسایتهای اجتماعی مختلفی ادعای سوددهی دارند، مشخص نیست که واقعاً دخل و خرج آنها چگونه است و آیا ادعاهای آنها حقیقت دارد یا نه. برای اغلب سایتها، تبلیغات آنلاین تبدیل به منبع اصلی درآمد نشده است. بسیاری، ازجمله سایت محبوبی مانند توییتر، تقریباً منحصراً از طریق سرمایهگذاری قماری کسب درآمد میکنند و خود را مدیریت مینمایند. بسیاری از سایتها متوقف شدهاند و بسیار بیشتر از آن کار خود را متوقف خواهند کرد.
برخی از وبسایتهای اجتماعی محبوب توسط شرکتهای بزرگ اینترنتی یا رسانهای خریداری شدهاند. این سایتها شامل مایاسپیس (توسط News Corp در سال ۲۰۰۵ به قیمت ۶۵۰ میلیون دلار)، Friends Reunited (توسط UK ITV در سال ۲۰۰۵ به قیمت ۲۰۸ میلیون دلار)، فلیکر (توسط یاهو در سال ۲۰۰۵ به قیمتی که فاش نشد اما واضح است که مقدار نسبتاً کمی است)، یوتیوب (توسط گوگل در سال ۲۰۰۶ به قیمت ۱.۶۵ میلیارد دلار)، ببو (توسط AOL در سال ۲۰۰۸ به قیمت ۸۵۰ میلیون دلار)، پلاکسو (توسط Comcast در سال ۲۰۰۸ به قیمتی که فاش نشد)، و… میشوند. شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه فیسبوک، توییتر، و دیگر وبسایتهای اجتماعی محبوب ممکن است توسط شرکتهایی اینترنتی یا رسانهای خریداری شوند که کسبوکار آنها میتواند از تعداد عظیمی از کاربران اینترنت سود برد.
زمانی که وبسایتهای اجتماعی محبوب نتوانند راهی برای تولید درآمد بیابند که بتواند جایگزین تبلیغات هدفمند آنلاین شود، احتمال دارد از بنگاههای تجاری به خاطر استفاده از گروههای شرکتی و تجاری بسته (مانند لینکدین)، و حتی عموم مردم، حق عضویت دریافت کنند. دریافت حق عضویت از عموم مردم احتمالاً بسیاری از اعضا را فراری خواهد داد؛ اما، میتواند برخی از مشکلاتی را که در حال حاضر وبسایتهای اجتماعی دارند، حل نماید.
۹. نتیجهگیری
وبسایتهای اجتماعی بهسرعت تبدیل به جزء لازمی از زندگی روزانهی صدها میلیون کاربر اینترنت در سراسر جهان شدهاند. این چیزی کمتر از یک پدیدهی عظیم نیست. از آنجا که مقالات دانشگاهی بسیار کمی در مورد وبسایتهای اجتماعی وجود دارند، و بسیاری از مقالات مطبوعاتی، مقالات ویکیپدیا، و وبلاگهای مرتبط با وبسایتهای اجتماعی با موضوعات محدودی سروکار دارند، و بسیاری از مقالات مطبوعاتی و وبلاگها سختفهم یا منقضیشده یا نادقیق هستند، تلاش کردیم تا مقالهی جامعی ارائه دهیم که وضعیت، کاربردها، پیآمدها و آیندهی وبسایتهای اجتماعی را تا حدی عمیقتر بررسی نماید. اگرچه وبسایتهای اجتماعی بهسرعت در حال رشد و نمو هستند، تصور میکنیم که طبقهبندیهای ارائهشده در این مقاله تا آیندهی نزدیک نیز معتبر باقی خواهند ماند. باور داریم که این طبقهبندیها مبنایی برای فهم، بحث، اقتباس، و توسعهی وبسایتهای اجتماعی خواهند بود.
تقدیر و تشکر
چند تن از دانشجویان دورهی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه Sungkyunkwan تجزیهوتحلیل اولیهی ویژگیهای نمونه-وبسایتهای اجتماعی مختلف را انجام دادند. این افراد شامل سئونگوو چوو، هیئونگجون کیم، گانگنیئون کیم، سونگآپ مون، بیونگوو نام، ائوتئوم پارک، و کیتاء یون میشوند.
از سردبیر به دلیل پیشنهاد وارد کردن مباحث معماریهای وبسایتهای اجتماعی در مقاله تشکر میکنیم. پیشنهادهای او موجب افزودن بخش ۵، و توسعهی بخش ۸ شد.
این پژوهش توسط وزارت اقتصاد دانش (MKE) کره تحت برنامهی پشتیبانی مرکز پژوهشی فنآوری اطلاعات (ITRC) پشتیبانی شد و توسط پایگاه ملی ارتقای صنعت IT (NIPA) مورد نظارت قرار گرفت (NIPA-2008-(C1090-0801-0046)).
مراجع
[۱] The dangers of spam on social networking sites, http://www/allspammedup.com/2008/12/the-dangers-of-spam-on-social-networking-sites/.
[۳] http://perspectives.mvdirona.com/default,date,2008-07-16.aspx.
[۴] http://www.scribd.com/doc/35222/Flickr-Architecture-Presentation.
[۵] http://hurvitz.org/blog/2008/06/linkedin-architecture.
[۷] http://perspectives.mvdirona.com/2008/12/27/MySpaceArchitectureAndNet.aspx.
[۸] http://poorbuthappy.com/ease/archives/2007/04/29/3616/the-top-10-presentation-on-scaling-websites-twitter-flickr-bloglines-vox-and-more.
[۹] http://video.google.com/videoplay?docid=-6304964351441328559.
[۱۰] M. Aspan, After stumbling, Facebook finds a working eraser, The New York Times, February 18, 2008.
[۱۱] The Associated Press, Facebook Settles Text-messaging Suit, The New York Times, December 18, 2007.
[۱۲] The Associated Press, Sex Offenders Are Barred From Internet by New Jersey, The New York Times, December 28, 2007.
[۱۳] M. Bai, The Web users’ campaign, The New York Times, December 9, 2007.
[۱۴] C. Baldwin, Forget the Classics, Try a Facebook College Course, InformationWeek, September 28, 2007.
[۱۵] E. Barry, Protests in Moldova explode, with help of Twitter, The New York Times, April 8, 2009.
[۱۶] D. Boyd and N. Ellison, Social network sites: definition, history, and scholarship, Journal of Computer-Mediated Communication ۱۳ (۱) (۲۰۰۷) article 11.
[۱۷] D. Chartier, Bebo, Meebo team up with Facebook against Google, http://arstechnica.com/software/news/2007/12/bebo-meebo-team-up-with-facebook-against-google.ars.
[۱۸] D. Chartier, Google friend connect launches, eyes Facebook connect, http://arstechnica.com/old/content/2008/12/google-friend-connect-launches-eyes-facebook-connect.ars.
[۱۹] Sang-Hun Choe, Korean star’s suicide reignites debate on Web regulation, The New York Times, October 13, 2008.
[۲۰] T. Claburn, Is YouTube close to profitability? The New York Times, June 17, 2009.
[۲۱] S. Clifford, Online, ‘a reason to keep on going’, The New York Times, June 2, 2009.
[۲۲] http://edition.cnn.com/2008/LIVING/wprklife/11/05/cb.social.networking.
[۲۳] N. Cohen, Spinning a Web of lies at digital speed, The New York Times, October 13, 2008.
[۲۴] N. Cohen, When stars Twitter, a ghost may be lurking, The New York Times, March 27, 2009.
[۲۵] Social networking, http://www.commonsense.com/internet-safety-guide/social-networking.php.
[۲۶] A. Conry-Murray, Can enterprise social networking pay off? March 21, 2009, http://internetevolution.com/dpcument.asp?doc_id=173854.
[۲۷] Social marketing goldmine: top 100 social networking sites, http://www.dulcenegosyante.com/social-marketing-goldmine-top-100-social-networking-sites.
[۲۸] 30 Largest social bookmarking sites, http://www.ebizmba.com/articles/social30.
[۲۹] http://experientia.com/blog/health-related-social-networking-sites/.
[۳۰] Social networking sites search engine, http://findasocialnetwork.com/search.php.
[۳۱] http://en.wikipedia.org/wiki/Flickr.
[۳۲] L. Foderaro, Psst! Need the answers to no. 7? Click here, The New York Times, May 18, 2009.
[۳۳] The list: the world’s top social networking sites, http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=4134.
[۳۴] Social networking sites: safety tips for tweens and teens, FTC (US Federal Trade Commission) Facts for Consumers, http://www.ftc.gov/bcp/edu/pubs/consumer/tech/tec14.shtm.
[۳۵] Google scales back YouTube Korea, InformationWeek, April 13, 2009.
[۳۶] R. Good, Open social: Google’s new social networking platform—what is it and why IT matters, http://www.masternewmedia.org/social_networking/social-networking-platforms/Open-Social-Google-social-networking-platform-what-is-it-20071102.htm.
[۳۷] S. Hansell, One subpoena is all it takes to reveal your online life, The New York Times, July 7, 2007.
[۳۸] S. Hansell, Google executives face jail time for Italian video, The New York Times, February 2, 2009.
[۳۹] M. Hargis, Social networking sites dos and don’ts, http://www.edition.cnn.com/2008/LIVING/worklife/11/05/cb.social.networking.
[۴۰] M. Higgins, Twitter comes to the rescue, The New York Times, July 5, 2009.
[۴۱] J.N. Hoover, Social networking: a time waster or the next big thing in collaboration? InformationWeek, September 22, 2007.
[۴۲] O. Kharif, Social networking sites open up, Business Week, Technology, February 13, 2007.
[۴۳] J. Kincaid, The Facebook platform, one year later, http://www.techcrunch.com/2008/05/24/facebook-platform-one-year-later/.
[۴۴] A. Lagourney. The ’۰۸ campaign: sea change for politics as we know it, The New York Times, November 4, 2008.
[۴۵] Sang-Won Lee, Bongki Moon, Chanik Park, Jae-Myung Kim, Sang-Woo Kim, A case for flash memory SSD in enterprise database applications, in: Proceedings of the SIGMOD International Conference, 2008, pp. 1075–۱۰۸۶.
[۴۶] R. Levine, S. Swatski-Lebson, Are social networking sites discoverable? Legal Technology, November 13, 2008. http://www.law.com/jsp/legaltechnology/pubArticleLT.jsp?id=1202425974937.
[۴۷] J. Lewin, The top 20 social networking sites, http://www.podcastingnews.com/2009/01/01/the-top-20-social-networking-sites/.
[۴۸] C. Li, Facebook connect—another step to open social networks, http://blogs.forrester.com/groundswell/2008/05/facebook-connec.html.
[۴۹] A. Liptak, Supreme Court enters the YouTube era, The New York Times, March 3, 2009.
[۵۰] C. Maag, When the bullies turned faceless, The New York Times, December 16, 2007.
[۵۱] M. Meece, Small businesses are taking tentative steps toward online networking, The New York Times, June 4, 2009.
[۵۲] J. Metcalfe, The celebrity Twitter ecosystem, The New York Times, March 29, 2009.
[۵۳] C. Miller, The review site Yelp draws some outcries of its own, The New York Times, March 3, 2009.
[۵۴] C. Miller, Putting Twitter’s world to use, The New York Times, April 14, 2009.
[۵۵] C. Miller, Russian firm buys a stake in Facebook, The New York Times, May 27, 2009.
[۵۶] One in 10 employers will use social networking sites to review job candidate information, http://naceweb.org/press/display.asp?year=&prid=244.
[۵۷] A. Nagourney, The ’۰۸ campaign: sea change for politics as we know it, The New York Times, November 4, 2008.
[۵۸] E. Naone, Who owns your friends, Technology Review ۱۱۱ (۴) (۲۰۰۸), pp. 44–۴۸.
[۵۹] E. Naone, A brief history of microblogging, Technology Review ۱۱۱ (۵) (۲۰۰۸), p. 26.
[۶۰] Social networking websites, http://www.ncpc.org/topics/by-audience/parents/social-networking-websites.
[۶۱] J. Owyang, The many challenges of social networking sites, http://www.web-strategist.com/blog/2008/02/11/the-many-challenges-of-social-networks/.
[۶۲] Social networking sites concern cyber-security experts, http://physorg.com/news148139711.html.
[۶۳] 5 facts about social networking sites, http://pipl.com/statistics.social-networks/5-facts/.
[۶۴] D. Pogue, Twitter? It’s what you make it, The New York Times, February 12, 2009.
[۶۵] V. Prelovac, Top list of social media sites, http://www.prelovac.com/vladimir/top-list-of-social-media-sites.
[۶۶] S. Rahimi, D. Bowman, Social network site banned in UAE, http://www.arabianbusiness.com/index.php?option=com_contents&view=article&id=495784:uae-bans-orkut-com&itemid=72.
[۶۷] J. Randerson, Social networking sites don’t deepen friendships, http://www.guardian.co.uk/science/2007/sep/10/socialnetwork.
[۶۸] J. Risen, Obama voters protest his switch on telecom immunity, The New York Times, July 2, 2008.
[۶۹] J. Rosen, Be it Twittering or blogging, it’s all about marketing, The New York Times, March 12, 2009.
[۷۰] S. Rosenbloom, On Facebook, scholars link up with data, The New York Times, December 17, 2007.
[۷۱] Educational benefits of social networking sites uncovered, http://www.sciencedaily.com/release/2008/06/080620133907.htm.
[۷۲] S. Shapiro, Revolution, Facebook-style, The New York Times, January 25, 2009.
[۷۳] M. Shore, A friend connected web,” http://googleblog.blogspot.com/2008/05/friend-connected-web.html.
[۷۴] D. Sipher, Singing her way from obscurity to fame on the Internet, The New York Times, December 18, 2007.
[۷۵] R. Silverman, A new generation reinvents philanthropy, The Wall Street Journal, August 7, 2007.
[۷۶] J. Steinhauer, Verdict in MySpace suicide case, The New York Times, November 27, 2008.
[۷۷] B. Stelter, The Colbert nation quickly colonizes Facebook, The New York Times, October 29, 2007.
[۷۸] B. Stelter, Web suicide viewed live and reaction spur a debate, The New York Times, November 25, 2008.
[۷۹] B. Stelter, Guilt verdict in cyberbullying case provokes many questions over online identity, The New York Times, November 28, 2008.
[۸۰] B. Stone, Friends may be the best guide through the noise, The New York Times, May 4, 2008.
[۸۱] B. Stone, Our paradoxical attitudes toward privacy, The New York Times, July 2, 2008.
[۸۲] B. Stone, Police take the fight onto the Web, The New York Times, March 8, 2009.
[۸۳] B. Stone, Is Facebook growing up too fast, The New York Times, March 29, 2009.
[۸۴] B. Stone, Is this the future of the digital book? The New York Times, April 5, 2009.
[۸۵] B. Stone, Lost in the real world, found via cyberspace, The New York Times, April 8, 2009.
[۸۶] B. Stone, Tinker away, Facebook says, The New York Times, May 3, 2009.
[۸۷] B. Stone, Breakfast can wait. The day’s first stop is online, The New York Times, August 10, 2009.
[۸۸] B. Stone, M. Helft, In developing countries, Web grows without profit, The New York Times, April 27, 2009.
[۸۹] B. Stone, B. Stelter, Facebook withdraws changes in data use, The New York Times, February 19, 2009.
[۹۰] L. Story, Outcome of an ad contest starts an uproar on YouTube, The New York Times, June 27, 2007.
[۹۱] R. Stross, How to lose your job on your own time, The New York Times, December 30, 2007.
[۹۲] R. Stross, Advertisers face hurdles on social networking sites, The New York Times, December 14, 2008.
[۹۳] R. Stross, When everyone’s a friend, is anything private? The New York Times, March 8, 2009.
[۹۴] J. Swartz, Social-networking sites work to turn users into profits, USA Today, May 11, 2008.
[۹۵] D. Talbot, How Obama really did it, Technology Review ۱۱۱ (۵) (۲۰۰۸), pp. 78–۸۳.
[۹۶] http://techcrunchies.com/how-many-articles-exist-on-wikipedia/.
[۹۷] List of social media and social networking sites, http://traffikd.com/social-media-websites/.
[۹۸] B. Urstadt, Social networking is not a business* * But it might be soon, Technology Review ۱۱۱ (۴) (۲۰۰۸), pp. 36–۴۳.
[۹۹] M. Villano, The online divide between work and play, The New York Times, April 26, 2009.
[۱۰۰] The future of social networking sites like Orkut, Ryze, Friendster, http://www.webtalkguys.com/020704.shtml.
[۱۰۱] The top ten social networking sites, http://webtrends.about.com/od/socialnetworking/social_network.htm?p=1.
[۱۰۲] Social network service, http://en.wikipedia.org/wiki/Social_network_service.
[۱۰۳] List of social networking websites, http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_social_networking_websites.
[۱۰۴] Cyberstalking, http://en.wikipedia.org/wiki/Cyberstalking.
[۱۰۵] J. Wortham, Twitter-savvy hackers tweak the Twitterati, The New York Times, January 5, 2009.
[۱۰۶] J. Wortham, MySpace turns over 90,000 names of registered sex offenders, The New York Times, February 4, 2009.
[۱۰۷] J. Wortham, With Oprah onboard, Twitter grows, The New York Times, April 17, 2009.
[۱۰۸] http://en.wikipedia.org/wiki/YouTube.
[۱۰۹] E. Zeman, YouTube will steal $471 million from Google in 2009, http://www.informationweek.com/blog/main/archives/2009/04/youtube_will_st.html.
[۱۱۰] Social network sites: my definition, http://www.zephoria.org/thoughts/archives/2006/11/10/social_network_1.html.
[۱۱۱] K. Zezima, Web space where religion and social networking meet, The New York Times, June 30, 2007.
[۱۱۲] http://www.infoq.com/presentations/Facebook-Software-Stack.